Rosh Hashana – Εβραϊκή Πρωτοχρονιά

This article is part of an ongoing series aiming at making Judaism, with a millennary greek tradition, a bit more well known. For these reasons it shall be in greek since english-language pages on Rosh HaShana are abundant. Still, if you’re interested in learning more on our greek traditions/ minhag use Google Translate or don’t hesitate to ask for clarifications in the comments bellow. Shana Tova!

—

Γενικά

Η Εβραϊκή θρησκεία αναγνωρίζει περισσότερες από μια Πρωτοχρονιές – άλλη είναι η θρησκευτική, άλλη είναι των δένδρων και άλλη η πολιτική. Ουσιαστικά όμως αυτή που ορίζεται σαν η «κανονική» Εβραϊκή Πρωτοχρονιά, η γιορτή στην οποία αλλάζει η ημερομηνία του χρόνου είναι το Ρος Ασσανά, (ή αλλιώς Ρος Ασανά/Ροσς Ασσανά). Το όνομα της γιορτής στην κυριολεξία σημαίνει Rosh (κεφαλή) Ha (του) Shana (χρόνου) και φέτος ξεκινάει κατά την δύση του ήλιου την Δευτέρα 29 Σεπτεμβρίου 2008 μέχρι δύση του ηλίου της Τρίτης 30 Σεπτεμβρίου, ενώ φέτος μπαίνουμε αισίως στο 5769 A.M.

Γιατί ξεκινάμε στη δύση του ήλιου; Γιατί η ημέρα στο εβραϊκό ημερολόγιο ξεκινά από την δύση του ηλίου και διαρκεί μέχρι την δύση της επομένης, (σύμφωνα με την Γέννεση «και έγινεν εσπέρα και έγινε πρωί, ημέρα πρώτη»). Τυπικά ξεκινά όταν 3 αστέρια εμφανίζονται στον ουρανό αλλά πρακτικά ορίζεται μόνο από την δύση του ηλίου – φέτος στην Ελλάδα πέφτει στις 18.54 το απόγευμα της 29/9. Ταυτόχρονα είναι και η πρώτη ημέρα του μήνα Τισρί.

Το Ρος Ασσανά είναι αναπόσπαστα δεμένο με το Γιομ Κιππούρ, (Ημέρα Εξιλέωσης – η ιερότερη γιορτή του Ιουδαϊσμού) και αποτελούν τις λεγόμενες Υψηλές Εορτές, ενώ οι ημέρες μεταξύ Ρος Ασσανά και Κιππούρ ονομάζονται Γιαμίμ Νοραϊμ (Ημέρες του Δέους) λόγω του υψηλού βαθμού θρησκευτικότητας τους.

On Alex

Alex Meschisvili was an 11 year old kid from Georgia murdered on February 2006 in the small greek town of Veria. Four children, (3 greek, 1 rumanian and 1 albanian), were arrested on the suspicion that they murdered Alex while their parents are also accused of harboring them and maybe occulting the cadaver. It has been reported that his school officials ignored the claims of his mother that he was being bullied and there are serious reasons to believe that the police acted sloppily enough to give grounds to suspicions that either it wished to cover up, or it failed to exercise due diligence due to the identity of Alex. Also the lack of testimonies and any information appears unusual for greek standards, especially given the fact that indeed some must exist since the initial kickoff for solving the case was made by an anonymous tip to a greek TV program dealing with missing persons.

Τι σημαίνει «εβραίος», «ισραηλίτης», «ιουδαίος» και τι «ισραηλινός»

This post is aimed to clarify what the terms «jew», «israelite», «israeli», «judaic» mean and how they are used to describe Jews in the modern era and in specific Greece. Currently there is a huge confusion in Greece as to the meaning of these terms; a logical consequence of the utter and total lack of information about Judaism and Jewish Greeks in school and mass media.

I thought it was fit to keep this in greek since many of the terms that I’m going to comment on are greek and often non translatable – not to mention that they acquire a different meaning in greek than english. I intend to translate it but for the moment if you’re interested please use Google Translate to translate it from greek to english.

Ενας μικρός πρόλογος…

Δ/της.Εσύ παιδί μου είσαι ιουδαίος, σωστά;
Εγώ.Μάλιστα, απλώς να σας αναφέρω οτι για το κράτος είμαι «ισραηλίτης». Το αναφέρω απλώς για την ορκωμοσία.
Δ.Μην ανησυχείς για την ορκωμοσία, είχαμε και έναν άλλο από εσάς πέρσι αν και εκείνος ήταν ιουδαίος και όχι ισραηλίτης
Ε.Μα το ίδιο πράγμα είναι κ.διοικητά
Δ.Καλά, καλά – δε με απασχολούν οι δογματικές σας διαφορές μεταξύ σας. (ιουδαίων και ισραηλιτών όπως κατάλαβα μετά αφού τα θεωρούσε διαφορετικά δόγματα όπως καθολικοί και ορθόδοξοι).
Ε. (…)

Διάλογος μεταξύ του διοικητή του Κέντρου Εκπαίδευσής Νεοσυλλέκτων και εμένα

» …Κεντρικό Ισραηλινό Συμβούλιο… »

Γ.Καρατζαφέρης σε τηλεοπτική εκπομπή (αντί για Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο)

Αυτά είναι δυο παραδείγματα για τη τεράστια σύγχυση που υπάρχει στην Ελλάδα μεταξύ των εννοιών «εβραίος», «ισραηλίτης», «ισραηλινός», «ιουδαίος». Αυτή η σύγχυση δεν περιορίζεται στον «αμόρφωτο» κόσμο, (βέβαια η έννοια αμόρφωτος έχει σχετική έννοια όταν έχουμε υποχρεωτική εκπαίδευση μέχρι το Γυμνάσιο), αλλά επεκτείνεται σε όλους τους τομείς της κοινωνίας. Πολλές φορές είναι προϊόν αθώας άγνοιας, όπως στο παράδειγμα του ανώτερου αξιωματικού που περιέγραψα. Αλλες φορές είναι μια συγκεκριμένη κακόβουλη προσπάθεια να γίνει σύγχυση των εννοιών ώστε να παρουσιαστούν οι εβραίοι έλληνες ως υπήκοοι ξένων κρατών ή οτι υιοθετούν εθνικούς και εθνοτικούς προσδιορισμούς διαφορετικούς από τους ελληνικούς, όπως θεωρώ ότι έκανε ο κ.Καρατζαφέρης. Και στο τέλος υπάρχουν οι περιπτώσεις ειλικρινούς ηλιθιότητας όπως η μεταφράστρια της ΕΤ3 που μεταφράζοντας ένα ξενόγλωσσο ντοκιμαντέρ για τη διαμάχη στη Μέση Ανατολή, αναφέρονταν διαρκώς στους «ισραηλινούς» ως «ισραηλίτες», (γιατί δεν μπορώ να πιστέψω ότι έγινε επίτηδες και μεταφραστές, εκφωνητές και υπεύθυνοι της ΕΤ3 είχαν πονηρούς σκοπούς. οπότε επιλέγω να θεωρήσω ουσιαστικά κανείς δεν ελέγχει την ποιότητα των εκπομπών).

Μια συνταγή αλλά τι συνταγή – Μελιτζανομπουρεκάκια

Δεν θα μπορούσα να βρω καλύτερο τρόπο να εγκαινιάσω τα ελληνικά σε αυτό το ιστολόγιο από μια συνταγή μαγειρικής που έχω μάθει να λατρεύω, τα μελιτζανoμπουρεκάκια. Η συνταγή είναι κλασσική σεφαραδίτικη και προέρχεται από τον Αθηναίο. Η πηγή συγκεκριμένα είναι αυτό το άρθρο και τον ευχαριστώ για την άδεια αναπαραγωγής.

For a translation in english of this traditional greek sephardic recipe of aubergine pies (Borrekitas de meredjéna or melitzanoboyrekakia in greek) you can click here for a translation provided by Athanasios Ioannou, to whom go my sincere thanks and compliments!

Η συνταγή που θα προτείνουμε αυτήν την εβδομάδα, μετά και από τη σύσταση του συγγραφέως που εμείς ζητήσαμε για τους αναγνώστες μας, αποτελεί για τους λάτρεις του φαγητού μια κορυφαία μαγειρική δημιουργία. Τα μπουρεκάκια της μελιτζάνας, τα μπορρεκίτας ντε μερετζένα, όπως λέγονται στα λαντίνο, το γλωσσικό ιδίωμα των σεφαραδιτών, είναι αδύνατον να μην τα αγαπήσετε από την στιγμή που θα τα πρωτοδοκιμάσετε.

Μπουρεκάκια με μελιτζάνα – Borrekitas de meredjéna :

Υλικά για τη ζύμη

1 ποτήρι αραβοσιτέλαιο
1 ποτήρι νερό
4 φλυτζάνια του τζαγιού αλεύρι
100 γρ.γιαούρτι
1 αυγό για την επάλειψη.

Υλικά για τη γέμιση

2 μελιτζάνες φλάσκες
400 γρ.τυρί φέτα
2 αυγά
Λίγο ελαιόλαδο
Αλάτι και πιπέρι

Βάζουμε σε μία κατσαρόλα το λάδι και το νερό και τα αφήνουμε να πάρουνε μια βράση.
Αποσύρουμε την κατσαρόλα και προσθέτουμε το αλεύρι και το γιαούρτι. Το ανακατεύουμε καλά. Σκεπάζουμε τη ζύμη και την αφήνουμε να «ξεκουραστεί».
Στο μεταξύ, ετοιμάζουμε τη γέμιση.
Ψήνουμε τις μελιτζάνες. Όταν κρυώσουν τις πολτοποιούμε με ένα πιρούνι. Προσθέτουμε το τυρί, τα αυγά, αλάτι, πιπέρι και 1 κουταλιά λάδι. Τα ανακατεύουμε καλά όλα μαζί.

Παίρνουμε από τη ζύμη μπαλάκια και ανοίγουμε δίσκους πάχους 0,5 εκ. Βάζουμε από μια κουταλιά γέμιση στη μέση από κάθε δίσκο και τους διπλώνουμε.
Κόβουμε χρησιμοποιώντας τα χείλη ενός ποτηριού ό,τι περισσεύει. Με το δάχτυλο πιέζουμε ελαφρά τις άκρες ώστε να ενωθούν καλά.
Χτυπάμε ένα αυγό και με το πινέλο αλείφουμε τα μπορεκίτας.
Αλείφουμε ένα ταψί με λάδι, τοποθετούμε σε σειρές τα μπορεκίτας και τα ψήνουμε στους 180 βαθμούς, μέχρι να ροδίσουν.

Προσωπικά εμένα τα μπουρεκάκια μου θυμίζουν Πέσσαχ και εμένα, μικρό, να ελπίζω κρυφά οτι  θα προλάβαινα να κλέψω κανένα πριν τα βγάλει η μητέρα μου στο εορταστικό τραπέζι του Σέντερ! Η μελιτζάνα, όπως αναφέρει το άρθρο, παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην σεφαραδίτικη κουζίνα και εδώ έχουμε το τέλειο συνδυασμό της με την ελληνική φέτα. Εδώ θα βρείτε μια εναλλακτική συνταγή συνοδευόμενη από φωτογραφίες του μαγειρέματος (στα ιταλικά) – είναι κατ΄εμέ διαφωτιστικό το πως η συνταγή εκεί αλλάζει για να περιλάβει το ιταλικό εθνικό τυρί, το παρμιτζίανο, δείχνοντας το πως η τοπική σεφαραδίτικη παράδοση οικοδομούσε τον εθνικό δρόμο προς τον σοσιαλισμό (δεν άντεχω να μη το ξαναδώ γραμμένο!) την δική της έκφραση.

Με το καλό θα έχουμε μια εναλλαγή άρθρων στα ελληνικά και στα αγγλικά (άλλωστε έχω ήδη γραμμένα πάρα πολλά) – ως τοτε; Καλή σας Όρεξη!

υγ. Να ευχαριστήσω και την offshore για την υπομονή της. :D

Saving the Jews of Katerini during the Shoah

Katerini is a small town on the foothills of Mt.Olympus (map). In 1940 it housed a population of around 17.000 people and in this number were included 30 to 40 Jews. The story of their fate during the Holocaust/ Shoah has never reached the surface despite the fact that it is one that renders honour to the part of Greece that denied collaborating with the Germans or gaining profit from the plight of their jewish compatriots.

At the eve of WW2 Katerini housed a population of 7 Jewish families that mainly came from Larissa’s important Jewish Community. Themselves did not constitute legally a Community and were dependent of Thessaloniki’s and Larissa’s synagogues and rabbis. Although of sephardic origin most, they spoke both djudeo-espanyol and greek fluently and were well integrated into the town. Some were small time peddlers who went around the villages to sell clothes, pots etc. A couple had small grocery shops in town. And a couple more were metal artisans. Despite the common rumors that circulated inside the town, like the blood libel where Jews used the blood of christian children to make matza for Pessach, there was virtually no strife.

On October 28th 1940 Italians invade Greece and the male Jews of Katerini leave the town to join the Greek Army – many of them get wounded, while we do not know of any dead. On April 1941 the German Wehrmacht crushes the greek resistance and Greece becomes occupied by Germany, Italy and Bulgaria. Like Thessaloniki 15 months of relative calm follow while Katerini suffers much less of the famine which becomes endemic in Athens. This period fisnishes when the first anti-jewish measures are adopted in Thessaloniki and serve as an alarm for the Jews in the rest of the country.

The arrest of the whole Jewish Community of Thessaloniki, the institution of the 3 ghettos inside Thessaloniki is followed by german orders to arrest all the Jews in german occupied territories. Katerini is just a small town and warrants only a tiny german presence, so for the order the civilian telegraph service is used. The telegrapher reads with disbelief the telegram which orders the arrests and decides…