Τα «Συντάγματα Κοέν» – η ελληνοεβραϊκή συμμετοχή στον Β’ΠΠ

Πριν κάποιο καιρό είχα ασχοληθεί με ορισμένες δηλώσεις του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Ανθιμου ο οποίος είχε αμφισβητήσει όχι μόνο το δικαίωμα των ελλήνων εβραίων να απολαμβάνουν τις, (συνταγματικές τους), ελευθερίες αλλά και τις θυσίες τους για την πατρίδα  ενώ τους προσκαλούσε να φύγουν από την Ελλάδα. Τότε είχα συνοπτικά παρουσιάσει την εβραϊκή συμμετοχή ,τουλάχιστον στο Β’ΠΠ – σήμερα ας την δούμε πιο αναλυτικά.

Η συμμετοχή του Ελληνικού Εβραϊσμού στον πόλεμο του 1940 υπήρξε απλά καθολική. Τόσο το κλίμα της εποχής που είχε ευνοούσε τον έντονο πατριωτισμό, όσο και το ίδιο το καθεστώς του Ι.Μεταξά το οποίο είχε αποδειχθεί πολύ περισσότερο φιλοεβραϊκό, (παρά τον φασιστικό του χαρακτήρα), σε σχέση με τον έντονο αντισημιτισμό που είχε κυριαρχήσει επί Ε.Βενιζέλου, οδήγησαν σε έναν εβραϊκό πληθυσμό ο οποίος ήταν πολύ περισσότερο από απλά πρόθυμος να αποδείξει την πίστη του στην πατρίδα.

Ηδη η αρχή του πολέμου στην 28η Οκτωβρίου του 1940 βρήκε εβραίους στην πρώτη γραμμή όπως ο εβραίος Ηλίας Χατζόπουλος στο Καλπάκι και ο γνωστός Μορδοχαί (Μαρδοχαίος) Φριζής στον Αωό. Σύντομα η επιστράτευση ολοκληρώνεται και 12.898 Εβραίοι Ελληνες συμμετέχουν στις Ένοπλες Δυνάμεις, από τους οποίους 343 είναι αξιωματικοί/υπαξιωματικοί.  Στελεχώνουν κυρίως το 50ο και 63 Σύνταγμα Πεζικού τα οποία και τα δύο πήραν μέρος στις μάχες – μάλιστα ονομάζονται χιουμοριστικά ως Συντάγματα Κοέν λόγω της μεγάλης παρουσίας εβραίων. Το γεγονός οτι οι εβραϊκοί πληθυσμοί ήταν συγκεντρωμένοι στις πόλεις διευκόλυνε την επιστράτευση και κατά την γνώμη μου αποτελεί τον λόγο για τον οποίο παρατηρούμε σχεδόν οτι σχεδόν το σύνολο των στρατεύσιμων εβραίων όντως να έλαβε μέρος στον πόλεμο. Μεταξύ αυτών των 12.898 ατόμων ήταν και όλοι οι στρατεύσιμοι πρώτου βαθμού συγγενείς μου και από τις δύο πλευρές της δικής μου οικογενείας.

Οι απώλειες ήταν 513 νεκροί και 3.743 τραυματίες. Χαρακτηριστικά ο Μικαέλ Μόλχο αναφέρει στο In Memoriam οτι από τους 550 ανάπηρους πολέμου της Θεσσαλονίκης, οι 186 ήταν εβραίοι – κυρίως από τα κρυοπαγήματα και τις κακουχίες στο αλβανικό μέτωπο. Διαβάζουμε την μαρτυρία του Ιωσήφ Σαλέμ για τον αδερφό του, ανάπηρο πολέμου: