Περί της δολοφονίας του Βασιλιά Γεωργίου του Α’/On the assassination of King George I’

Ελληνικά (english translation follows)

Οπως είπαμε φέτος είναι η χρονιά της Θεσσαλονίκης σε τούτο εδώ το ταπεινό ιστολόγιο οπότε ευκαιρία να ασχοληθούμε με λιγότερο γνωστές πτυχές της πόλης με μια εβραϊκή ματιά. Ευκαιρία για αυτήν την ανάρτηση υπήρξε το άρθρο του Γιάννη Ράγκου για την δολοφονία στην πόλη του Γεωργίου του Α’ που μπορείτε να βρείτε εδώ. Εν συντομία μπορούμε να περιγράψουμε το περιστατικό ως:

Στη συμβολή με την οδό Βασιλίσσης Όλγας, τον περίμενε από ώρα ο Σερραίος Αλέξανδρος Σχινάς. Γύρω στις 3, είδε τον Γεώργιο και τον υπασπιστή του να περνούν, τους πλησίασε και από μικρή απόσταση πυροβόλησε τον βασιλιά μία φορά, προκαλώντας, ωστόσο, καίριο τραύμα. Αμέσως μετά, επιχείρησε να πυροβολήσει και τον Φραγκούδη, αλλά αυτός πρόλαβε να τον αφοπλίσει και να τον παραδώσει σε δύο Κρητικούς χωροφύλακες, που είχαν προστρέξει στο σημείο της δολοφονίας.

Ο δολοφόνος αργότερα «αυτοκτονήθηκε» με μια θεαματική βουτιά από τον όροφο του κρατητηρίου και ενώ δεν υπάρχει αμφιβολία για την ταυτότητα του δολοφόνου, ακόμα και σήμερα δεν έχει υπάρξει συμφωνία για τα κίνητρα του. Για περισσότερα σας παραπέμπω στην όντως ενδελεχή δημοσίευση εδώ, εδώ και εδώ.

Μεταξύ των άλλων δημοσιεύει και την ακόλουθη γραφική αναπαράσταση των γεγονότων η οποία είναι αξιοπρόσεκτη:

Η αναπαράσταση έχει ορισμένα ενδιαφέροντα στοιχεία. Ο Λευκός Πύργος είναι λανθασμένος γιατί το περιτείχισμα ήδη κατεδαφιστεί το 1911 όπως μάθαμε εδώ, θεωρείται αναμενόμενο να μπει στην εικόνα ένας μιναρές αφού ακόμα δεν είχαν κατεδαφιστεί από το ελληνικό κράτος, οι κρητικοί χωροφύλακες είναι παρόντες και ο βασιλιάς πέφτει στα χέρια ενός καφετζή ή παντοπώλη. Συνήθως οι κομπάρσοι σε αυτές τις σκηνές είναι άγνωστοι αλλά στην συγκεκριμένη περίπτωση γνωρίζουμε το όνομα του κυρίου με την άσπρη ποδιά που ήταν Ααρών Αμίρ. Αλλά γιατί να μην αφήσω τον γιο του διάσημου αρχιτέκτονα της Θεσσαλονίκης Πιέρρο Αριγκόνι, Μάσσιμο να τα διηγηθεί όπως διαβάζουμε στο «Χρονικό της Θεσσαλονίκης» του Κώστα Τομανά:

» Το απόγευμα της δολοφονίας βρισκόμουν μέσα στο τραμ, που ήταν σταματημένο στην στάση της Αγίας Τριάδας. Είδα τον βασιλιά να περπατάει στο πεζοδρόμιο μαζί με τον υπασπιστή του και και σε κάποια στιγμή να το πλησιάζει ένας από πίσω και να τον πυροβολεί. Είδα ακόμα τους δυο βρακοφόρους χωροφύλακες, που τον ακολουθούσαν εξ’ αποστάσεως, να πιάνουν τον φονιά που προσπάθησε να ξεφύγει προς την θάλασσα. Είδα και τον μπακάλη της γειτονιάς μας Ααρών Αμίρ να παίρνει αγκαλιά τον πληγωμένο βασιλιά και να τον βάζει σε μια άμαξα, που ξεκίνησε αμέσως και, διασχίζοντας την ανηφορική οδό Αγίας Τριάδας διευθύνθηκε προς το Παπάφη που ήταν τότε νοσοκομείο. Οπως μάθαμε, σε λίγο ξεψύχησε χωρίς να πει ούτε λέξη. «

Ο Κώστας Τομανάς συμπληρώνει: Η είδηση της δολοφονίας έπεσε σαν βόμβα στην πόλη. Οι στρατιώτες ακούγοντας φήμες οτι ο δολοφόνος είναι εβραίος όρμηξαν στις εβραϊκές γειτονιές «προβαίνοντας εις πλείστας οσας απαράδεκτους ενέργειες» όπως έγραψαν τότε αόριστα οι εφημερίδες. Η τάξη αποκαταστάθηκε όταν οι Αρχές ανακοίνωσαν οτι ο δολοφόνος ήταν έλληνας.

Βασικά θα προτιμούσα να μην προσέθετα το κομμάτι με τις αντι-εβραϊκές ταραχές γιατί απλά δεν είναι το θέμα της ανάρτησης. Απλώς θέλω την επόμενη φορά που οι θεσσαλονικείς αναγνώστες περάσουν από το μνημείο προς τιμή του Γεωργίου Α΄ να σκεφτούν το πως η ιστορία αυτής της πόλης δεν είναι το άθροισμα των κοινοτήτων αλλά μια στην οποία ο εβραίος zarzavachi (οπωροπώλης) Ααρών Αμίρ λερώθηκε με το αίμα του ελληνορθόδοξου μονάρχη δανικής καταγωγής καθώς τον είχε στην αγκαλιά του. Και η επιμονή να δημιουργούν μια φανταστική ταυτότητα αγνοώντας την εβραϊκή παρουσία της πόλης η οποία δεν είναι μια απλή μικρή συνιστώσα αλλά η ίδια η ιστορία της πόλης, οδηγεί απλά στην ίδια άγνοια της Ιστορίας για την οποία κατηγορούν τους βόρειους γείτονες τους.

Η στήλη δείχνει το ακριβές σημείο στο οποίο ο Γεώργιος πυροβολήθηκε και έπεσε στα χέρια του Ααρών Αμίρ. Πιο πίσω το σύγχρονο πάρκο στην Βασ.Ολγας στην Θεσσαλονίκη με την προτομή του.

English

As we have already said, this is going to be the Salonica Year in this humble blog so here is the chance to occupy ourselves with less known aspects of the city. This post was inspired by the post of Yiannis Ragkos on the murder of King George I’ in the city of Salonica in 1913.

Copying from Wikipedia we learn:

Just as he did in Athens, the King went about Salonika without any meaningful protection force. While out on an afternoon walk near the White Tower of Thessaloniki on 18 March 1913, he was shot at close range in the back by Alexandros Schinas, who was «said to belong to a Socialist organisation» and «declared when arrested that he had killed the King because he refused to give him money». The Greek government denied any political motive for the assassination, saying that Schinas was an alcoholic vagrant. Schinas was tortured in prison and six weeks later fell to his death from a police station window.

For those fluent in greek I would suggest reading the proficient posts of Y.Rangos here, here and here. He also includes a popular representation of the fact which is quite interesting by itself:

The White Tower is wrongly depicted still being surrounded by the fortified wall which was torn down in 1911 as we saw here. It is considered normal to insert a minaret since they weren’t yet demolished yet by the Greek State, the cretan policemen are present and the King fells into the arms of a coffeehouse owner or a grocer. Usually the rest of the «extras» remain anonymous but on this case we know the name of the grocer with the white apron which was Aaron Amir. But why not let the son of the famous architect of Salonica Pierro Arigoni, Massimo to give his eyewitness account as we read it in the «Χρονικό της Θεσσαλονίκης» by Kostas Tomanas.

The evening that the murder took place I was inside the tram which had made its stop at Agias Triadas station. I saw the King walking together with his adjutant  and at some point a man approaches him from behind and shoots him. I saw the two vrakoforous policemen, who followed him from a distance, to catch the killer who tried to make a dash towards the sea. I also saw the grocer of my neighbourhood Aaron Amir to take into his arms the wounded king and put him into a carriage which set off immediately and taking the uphill road of Agia Triada headed for Papafio which served as a hospital at that time. As we learned he soon died without saying a word.

Kostas Tomanas adds: The news of the assassination fell as a bomb to the city. The soldiers hearing rumors that the assassin was a Jew rushed to the Jewish neighbourhoods «performing many as well as unacceptable acts» as the papers reported rather vaguely. The order was restored when the Authorities announced that the killer was Greek.

I must admit I would have rather not added the piece on the anti-Jewish riots because frankly this is not the point in this post. I just want the next time the salonican readers pass before the monument in honour of King George to think that the history of this city is not the sum of the stories of the individual communities but one where the jewish zarzavachi (grocer) Aaron Amir was stained by the blood of a greek-orthodox monarch of danish descent while holding him in his arms. And their insistence on creating an imaginary identity ignoring the Jewish presence which is not simply a small component but the history of Salonica, leads simply to the same ignorance that they accuse their northern neighbors of.

The pillar shows the exact spot where George was shot and fell to the arms of Aaron Amir. Behind is a contemporary park with his bust in Vas.Olgas str in Salonica.