Νέο βιβλίο για τον Γιωσέφ Ελιγιά από τον Λ.Ναρ/New book on Yosef Eliya by L.Nar

Ελληνικά

Οταν σκέφτομαι ελληνοεβραίους συγγραφείς πριν τον Β’ΠΠ τρία ονόματα αναδύονται: ο Σλομό αΛεβί Αλκαμπές στα λαδίνο στη Θεσσαλονίκη, ο Αλμπέρ Κοέν στα γαλλικά στην Κέρκυρα και ο Γιωσέφ Ελιγιά στα ελληνικά στα Ιωάννινα – με τον τελευταίο να έχει ασκήσει την μεγαλύτερη επιρροή στον ελλαδικό χώρο.

Ο Γιωσέφ Ελιγιά είναι, ίσως, ο πλέον γνωστός εκπρόσωπος της Ρωμανιώτικης κοινότητας του Ελληνικού Εβραϊσμού και σίγουρα ο πλέον σημαντικός της λογοτέχνης. Δέκτης της εκτίμησης πολλών σύγχρονων του συναδέλφων, επιτέλους έχει την τύχη να «δει» μια έκδοση από τα απάντα των έργων του σε μια έκδοση αντάξια της αξίας του. Νέος αλλά ήδη κομμάτι του ενεργητικού του Ελληνικού Εβραϊσμού, ο επιμελητής Λέων Ναρ έχει προετοιμαστεί σωστά και παρουσιάζει το σύνολο των έργων σε μια προσεγμένη, ομολογουμένως εκτεταμένη, δίτομη έκδοση που εκτίμησα. Πέραν της παρουσίασης των ποιημάτων του, παρουσιάζει επιπλέον και τις μεταφράσεις αλλά και τα λήμματα του Γ.Ε. σε διάφορες εγκυκλοπαίδειες.

Πρέπει να ομολογήσω οτι προσωπικά προτιμώ την πεζογραφία οπότε περισσότερο εκτίμησα τον δεύτερο τόμο και γενικότερα τα ενδιαφέροντα σχόλια του Λ.Ναρ που φωτίζουν τις μεγάλες αναζητήσεις της μεσοπολεμικής Ελλάδας: η αναζήτηση του Γιωσέφ Ελιγιά για ευρύτερη κοινωνική δικαιοσύνη, για την έννοια της «ελληνικότητας» και την ανάγκη δημιουργίας μιας νέας ελληνοεβραϊκής ταυτότητας. Ετσι το ενδιαφέρον του έργου αυτού δεν περιορίζεται μόνο σε αυτούς που επιθυμούν να επικεντρωθούν στο λογοτεχνικό μέρος, αλλά και σε αυτούς που ενδιαφέρονται σε εκείνη την περίοδο αν και ομολογουμένως μερικές φορές τα άπαντα ενός συγγραφέα εμφανίζονται λίγο «βαριά». Δεν διαθέτω τις γνώσεις για να μπορέσω να εκφράσω μια «τεχνική» γνώμη αλλά στα σίγουρα είναι ένα έργο που χαίρομαι να το πιάνω στα χέρια μου και να το διαβάζω και προσωπικά πιστεύω οτι ίσως αυτό να αυτό να είναι το πλέον σημαντικό μέτρο επιτυχίας για τον περιστασιακό αναγνώστη, αν θεωρήσουμε την επιστημονική αρτιότητα ως δεδομένη. Αν είστε στην Θεσσαλονίκη μπορείτε να ρωτήσετε τον επιμελητή αν συμφωνεί μαζί μου. :-)

ΓΙΩΣΕΦ ΕΛΙΓΙΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ – ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΛΕΩΝ Α. ΝΑΡ

Τόμος πρώτος: Η ζωή του. το έργο του, Ποιήματα, Μεταφράσεις

Τόμος δεύτερος: Πεζά κείμενα, Μεταφράσεις πεζών, Εβραϊκά εγκυκλοπαιδικά λήμματα

Ο Λέων Α. Ναρ συνθέτει την πρώτη συστηματική εργοβιογραφική μελέτη για τον ελληνοεβραίο Γιαννιώτη ποιητή και μεταφραστή Γιωσέφ Ελιγιά, ο οποίος συνέβαλε με το έργο του στην ανανέωση της ποιητικής παράδοσης που επιχειρήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του ’20. Ο συγγραφέας αποκαθιστά τον ετερόκλητο χαρακτήρα του έργου του Ελιγιά εξετάζοντας παράλληλα το ζήτημα της ταυτότητας ενός εβραίου ποιητή στο Μεσοπόλεμο. Συνδέει την ποίηση του Γιωσέφ Ελιγιά, ο οποίος πρόταξε μπροστά στην ιστορική πραγματικότητα του Μεσοπολέμου μια στάση διαμαρτυρίας, αμφισβήτησης και κριτικής, με την εξωλογοτεχνική πραγματικότητα και τα κοινωνικό-πολιτικά συμφραζόμενα της εποχής. Στη μελέτη αυτή εξετάζεται επίσης ο ρόλος που έπαιξε στη διαμόρφωση της ποιητικής κοσμοθεωρίας του Ελιγιά η Ρωμανιώτικη Ισραηλιτική Κοινότητα των Ιωαννίνων, η γλώσσα, η οργάνωση και τα στοιχεία που συγκροτούσαν την ταυτότητα και την ιδιότυπη κουλτούρα της. Ακόμη οι συνθήκες ένταξής του στον σοσιαλιστικό πυρήνα των Ιωαννίνων και τα γεγονότα που τον ανάγκασαν να εγκαταλείψει την Ήπειρο, εξαιτίας της ασφυκτικής πίεσης των ομοθρήσκων του και να εγκατασταθεί τελικά στην Αθήνα. Πώς ο Ελιγιά κατάφερε να ενταχθεί στους πνευματικούς κύκλους της πρωτεύουσας και να αποσπάσει την καθολική εκτίμηση του Παλαμά, του Βάρναλη, του Κόντογλου και της υπόλοιπης πνευματικής ελίτ του Μεσοπολέμου; Με ποια λογοτεχνικά περιοδικά συνεργάστηκε; Γιατί πολλά από τα ποιήματά του, κυρίως πολιτικά και ερωτικά, απουσίαζαν από την προηγούμενη έκδοση των ποιημάτων του; Αυτά είναι μόνο κάποια από τα ζητήματα που ο Λέων Α. Ναρ πραγματεύεται στο δίτομο αυτό έργο, το οποίο περιλαμβάνει ακόμη όλες τις δημοσιευμένες εκδοτικές εκδοχές των ποιημάτων του Ελιγιά, σχολιασμένες με κατατοπιστικές σημειώσεις που διευκολύνουν την πρόσληψή τους. Το βιβλίο αποκαλύπτει ακόμη την πιο αποσιωπημένη, ίσως, πτυχή της πολυδιάστατης προσφοράς του Ελιγιά στα ελληνικά γράμματα, τη μεταφραστική συνεισφορά του. Πέρα από τη συγγραφή εκατοντάδων εβραιολογικών λημμάτων που ο Ελιγιά έγραψε για την Εγκυκλοπαίδεια του Πυρσού, ασχολήθηκε με τη μετάφραση και το σχολιασμό εβραιολογικών κειμένων, του Άσματος Ασμάτων και των Ψαλμών τον Δαυίδ, αποδίδοντας με μεγάλη τέχνη τη βιβλική τους μεγαλοπρέπεια. Εκτός από τη μεταγραφή των βιβλικών κειμένων μετέφρασε ακόμη έργα αρκετών σύγχρονων εβραίων δημιουργών, που ήταν ολότελα άγνωστοι στην Ελλάδα. Στην παρούσα έκδοση συγκεντρώνονται για πρώτη φορά και οι μεταφράσεις των πεζών κειμένων που ο Ελιγιά φιλοτέχνησε.

Ο Λέων Α. Ναρ γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1974. Σπούδασε κλασική φιλολογία στο ΑΠΘ και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές νεοελληνικής φιλολογίας, βιβλιολογίας και διδακτικής της λογοτεχνίας στο ίδιο Πανεπιστήμιο (2000). Το 2007 αναγορεύτηκε διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας του ΑΠΘ.

Την ίδια χρονιά εξέδωσε (σε συνεργασία με τον καθηγητή Νομικής του ΑΠΘ Γιώργο Αναστασιάδη και τον δημοσιογράφο Χρήστο Ράπτη) το βιβλίο Εγώ ο εγγονός ενός Έλληνα – Η Θεσσαλονίκη τον Νικολά Σαρκοζί. Επιμελήθηκε το επετειακό λεύκωμα 25 Χρόνια Ιανός, 1984-2009 που κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο του 2009. Είναι μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής του Κέντρου Ιστορίας του Δήμου Θεσσαλονίκης. Μελέτες, κριτικές βιβλίων και ανακοινώσεις του σε συνέδρια έχουν δημοσιευτεί σε αρκετές ελληνικές και ξένες εφημερίδες, καθώς και σε συλλογικούς τόμους. Χρονογραφήματα του δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα Μακεδονία της Κυριακής (2006-2008). Εργάζεται ως καθηγητής ελληνικής φιλολογίας στο Αμερικανικό Κολλέγιο «Ανατόλια» της Θεσσαλονίκης.

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

Το βιβλιοπωλείο ΙΑΝΟΣ και οι Εκδόσεις Γαβριηλίδης σας προσκαλούν

το Σάββατο 13 Μαρτίου και ώρα 12:00 το μεσημέρι

στην Αίθουσα Εκδηλώσεων της Κεντρικής Δημοτικής Βιβλιοθήκης (Εθνικής Αμύνης 27)

στην παρουσίαση του βιβλίου

ΓΙΩΣΕΦ ΕΛΙΓΙΑ Άπαντα

(εισαγωγή – επιμέλεια ΛΕΩΝ Α. ΝΑΡ)

για το βιβλίο θα μιλήσουν οι:
ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ Υπουργός Εθνικής Άμυνας
ΜΑΙΡΗ ΜΙΚΕ Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας ΑΠΘ
και ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΜΠΑΡΔΩΝΗΣ Δημοσιογράφος-Συγγραφέας

English (ελληνική μετάφραση ακολουθεί πιο κάτω)

When I think of Greek Jewish writers before WW2 three names pop into my mind: ladino-speaking Shlomo haLevy Alkabes from Salonica, french-speaking Albert Cohen from Corfu and greek-speaking Yosef Eliya from Ioannina with the latter having the most influence in mainland Greece’s  literary scene.

Yosef Eliya is, perhaps, one of the most famous members of the Romaniote string of contemporary Greek Jewry and certainly it’s most important literature figure. Praised by many of his contemporary colleagues, has finally had the luck to receive an edition of his complete works worthy of his value. Young, but already a credit to the Greek Jewish community, the «curator» Leon Nar has done his homework and presented the complete works of Yosef Eliya in a well executed edition which I appreciated in the, admittedly hefty, two-volume work. Besides presenting his poems, his works in prose, he also presents his translations and his contributions to encyclopedias which are of considerate size.

I must admit that I’m a prose man myself so I am currently enjoying more the second volume and the interesting comments made by L.Nar which illustrate the main identity issues faced by Greece during the Interwar years: Yosef Eliya’s quest for social justice, his quest for the essence of «Greekness» and the corresponding need to re-create a new Greek Jewish identity; all of these quests shared by the entire greek society. This makes this work interesting not only to the literature aficionados but to all those interested in that period, although admittedly complete works sometimes do tend to be quite hefty. I do not have the knowledge to present a more «technical» judgment but it definitely is a work which I enjoy picking up and reading; and perhaps, in my opinion, this is the major factor which the occasional reader judges the success of such a work, if one take the scientific competence as given. Perhaps if you find yourselves in Salonica, you can ask Leon Nar yourselves. :-)