Νέα αντισημιτικά συνθήματα στη Συναγωγή του Βόλου *updated/Antisemitic graffiti (again) in Synagogue of Volos *updated

Ελληνικά (english translation follows below)

Εβραίοι Θα Πεθάνεται (sic)/πηγή: Ταχυδρόμος (c)

«Εβραίοι Θα Πεθάνεται» (sic), «Εβραίοι Κουφάλες Ερχονται Κρεμάλες«, «Εδώ ΠΑΣΟΚ και ΝΔ«, ζωγραφιές από κρεμάλες και άλλα τέτοια ωραία υπήρξαν η καινούργια σοδιά από τα συνθήματα που άγνωστοι έγραψαν στους τοίχους της Συναγωγής και των γραφείων της κοινότητας στον Βόλο το βράδυ του Σαββάτου.

Το φαινόμενο δεν είναι νέο και συχνά γράφονται διάφορα στους εξωτερικούς τοίχους της αυλής του οικοπέδου που περιλαμβάνει την Συναγωγή του Βόλου και κοινοτικά γραφεία, (η πιο διάσημη περίπτωση υπήρξε πριν 1,5 χρόνο όταν ρατσιστές του αριστερού χώρου στοχοποίησαν τους Εβραίους του Βόλου με αυτόν τον τρόπο, χωρίς να ξέρουν καν οτι οι Εβραίοι Βολιώτες μιλάνε ελληνικά).

Ποιό το νέο; Οτι αυτή τη φορά δεν περιορίστηκαν στον εξωτερική μεριά που βλέπει στον δρόμο, αλλά πήδηξαν τον ψηλό εξωτερικό τοίχο και προχώρησαν στην αναγραφή απειλών και σε μικροβανδαλισμούς στο εσωτερικό των εγκαταστάσεων αδιαφορώντας για τα επιπλέον μέτρα ασφαλείας που έχει πάρει η Ισραηλιτική Κοινότητα Βόλου από την προηγούμενη φορά. Τις απειλές συμπλήρωσαν η εθνικοπρεπής διαγραφή θρησκευτικών συμβόλων όπως τα Μαγκέν Δαυίδ/Αστρων του Δαυίδ, ζωγράφισμα χριστιανικών σταυρών και αναγραφή του «Ελλάς».

Εβραίοι Κουφάλες Ερχονται Κρεμάλες/πηγή: Ταχυδρόμος (c)

Η παρούσα κλιμάκωση των απειλών γεννά απορίες μιας και ο Βόλος, μέχρι πρόσφατα, υπήρξε ένα πετυχημένο παράδειγμα αρμονικής συμβίωσης που ξεκινούσε με την ύπαρξη σπουδαίων βολιώτων πολιτικών πριν τον πόλεμο όπως ο Μαυρίκιος Κοφινάς ή την συνεισφορά της σιωνιστικής σοσιαλιστικής οργάνωσης Εργάτες της Σιών στο τοπικό Εργατικό Κίνημα. Συνεχίστηκε με την βοήθεια των Χριστιανών του Βόλου κατά την διάρκεια του Ολοκαυτώματος, ενώ σήμερα συνεχίζεται με πολλές εκδηλώσεις αλλά και κοινωνικό ακτιβισμό της Κοινότητας όπως οι πρόσφατες υποτροφίες σε φοιτητές του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, (ρίξτε μια ματιά στον σύνδεσμο αξίζει να τον διαβάσετε). Δεν είναι τυχαίο οτι οτι 5 οδοί στον Βόλο έχουν εβραικές ονομασίες που καλύπτουν το σύνολο της δημόσιας συνεισφοράς της τοπικής εβραϊκής κοινότητας : η οδός Μωυσέως που στεγάζεται η Συναγωγή, η οδός Παλαιστίνης προς τιμή του σιωνιστικού κινήματος, η οδός Αβραάμ Μπεναρόγια τιμώντας την εβραϊκή συμβολή στην δημιουργία της ελληνικής Αριστεράς, την οδό ραβίνου Μωυσή Σ.Πέσσαχ τιμώντας την συμβολή του στους εθνικούς αγώνες και πρόσφατα η οδός Μαυρίκιου Κοφινά που προσέφερε τόσα πολλά στον Βόλο.

Η Ισραηλιτική Κοινότητα Βόλου κατέθεσε μήνυση κατά αγνώστων και μαζί με την ίδια την Πόλη του Βόλου θα φροντίσει ώστε η ρητορική της βίας να μείνει ρητορική και να μην κλιμακωθεί σε πράξεις βίας όπως αυτές που έχουμε δει στα Χανιά, την Κέρκυρα, την Βέροια, την Θεσσαλονίκη και τα Ιωάννινα.

Περισσότερα, όπως και δηλώσεις στελεχών της Κοινότητας στο ρεπορτάζ της εφημερίδας Ταχυδρόμος από την οποία άντλησα τις φωτογραφίες, ενώ ευχαριστώ την κ.Arbelaez δημοσιογράφο του “Desde Grecia, akí Salónika/Από την Ελλάδα, Εδώ Θεσσαλονίκη“. για τον εντοπισμό του ρεπορτάζ.

UPDATE 15:00 έφτασαν με το ταχυδρομείο περισσότερες φωτογραφίες από τους ίδιους τους Βολιώτες και τους οποίους ευχαριστώ, (μπορείτε να τις δείτε και εδώ).

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

English

Jews You Will Die/source: Tachidromos (c)

«Jews you will die», «Jewish assholes, the gallows are coming» «Here is PASOK and Nea Dimokratia», pictures of the gallows and other similar niceties are the latest crop of antisemitic graffiti unknown perpetrators sprayed on the walls of the Synagogue of the greek city of Volos, home to a tiny Jewish community, on Saturday night.

Similar episodes occur frequently with antisemitic graffiti written on the exterior wall of the compound which houses the Synagogue and communal offices, (the most famous was one of 1,5 years ago, when leftist racists targetted the city’s Jews, without even knowing that the Jews of Volos speak Greek).

What are the real news ? That this time they didn’t limit themselves to simply defacing the outer wall but climbed the tall walls and proceeded to writing threats, antisemitic insults and inflicting minor vandalisms inside the premises showing complete indifference to the added security measures the community had adopted since last time. The threats were accompanied by nationalistic slogans like crossing out of religious symbols like Magen Davids/Stars of David, the painting of christian crosses and the writing of the word Greece.

"Jewish Assholes the Gallows Are Coming/source: Τachidromos (c)

This escalation of threats and boldness generates questions since Volos, until recently, has been a successful example of peaceful cohabitation which began with the presence of important voliote politicians like Mavrikios Kofinas or the contribution of the socialist zionist Workers of Zion to the local Workers Movements. It continued with the help of many Christians during the Shoah, while today it continues with many events and social activism on behalf of the Community like the recent scholarships it awarded to students of the local University of Thessaly, (take a look at the link, it’s worth your time). It’s no wonder that the city has 5 streets with Jewish names covering all aspects of the Jewish public contribution to Volos: Moses street where the Synagogue is, Palestine street honoring the Zionist cause, Avraam Benaroya street honoring the Jewish contribution to the creation of the Greek Left, the rabbi Moses Pessah street for his contribution to national causes and recently the Mavrikiou Kofina street who offered so much to the city of Volos.

The Jewish Community of Volos filed a lawsuit and together with the City of Volos will make sure that hate speech does not degenerate into hate violence like the one we have seen in Chania, Corfu, Veria, Salonica and Ioannina the past 3 years.

More, including statements of communal executives in the report of local newspaper Tachidromos from where the photos originate, while I thank mrs.Arbelaez reporter of “Desde Grecia, akí Salónika/Από την Ελλάδα, Εδώ Θεσσαλονίκη“ for pinpointing to the report.

UPDATE 15:00 More photos from the Volos community have arrived which I thank them personally, (you can also see them above inserted in the greek text or here).

Ενημέρωση για τον εμπρησμό στα Χανιά και η υποκρισία/ Update on the Hania arson and on hypocrisy

Ελληνικά (english translation follows below)

Οπως γνωρίζουμε 9 ημέρες πριν, το βράδυ της 15ης Ιανουαρίου η Συναγωγή Ετς Χαΐμ/Δένδρο της Ζωής δέχτηκε για δεύτερη φορά μέσα σε 19 ημέρες μια εμπρηστική επίθεση που κατέστρεψε μεγάλο μέρος της και σχεδόν το σύνολο της καλλιτεχνικής  συλλογής και ιστορικής της βιβλιοθήκης. Μετά την διεθνή διάσταση που πήρε το θέμα η Αστυνομική Διεύθυνση Χανίων δραστηριοποιήθηκε και σχετικά γρήγορα εξιχνίασε την υπόθεση και συνέλαβε δυο Βρετανούς και έναν Έλληνα, ενώ αναζητά και δυο Αμερικανούς – ο Ελληνας έχει ήδη ομολογήσει από ότι μαθαίνουμε. Αποτελεί μια επιτυχία της χανιώτικης Αστυνομίας και απόδειξη οτι είναι μέσα στις δυνατότητες της Αστυνομίας να συλλαμβάνονται οι ένοχοι βίαιων εγκλημάτων μίσους, ειδικά όταν γίνονται στις μικρές ελληνικές πόλεις – της αξίζουν συγχαρητήρια !

Μέχρι στιγμής δεν έχουμε περισσότερες πληροφορίες και δεν ξέρουμε ούτε τα ονόματα, ούτε το τι ακριβώς προκάλεσε το ξέσπασμα της πολυεθνικής συμμορίας πέρα από το ότι «δεν συμπαθούσαν τους εβραίους». Επίσης δεν υπάρχουν ενδείξεις για την συμμετοχή τους σε συγκεκριμένες και οργανωμένες ακροδεξιές ομάδες και ούτε συνδέονται με επιθέσεις σε αριστερούς και μετανάστες που σημειώθηκαν πριν λίγο καιρό στην Κρήτη. Περιέργως όμως αυτή η διαπίστωση συνοδεύτηκε από αλαλαγμούς χαράς που αντήχησαν σε ανύποπτους χώρους και μια πλημμυρίδα συνωμοσιολογίας στη γενέθλια χώρα του Ορθού Λόγου.

Τι αμερικανοί πράκτορες που σκοπό έχουν την υποβάθμιση της Ελλάδας, τι οτι οι ίδιοι οι Εβραίοι ευθύνονται, τι «προβοκάτσια που υφαίνονται οι εβραίοι»… Ολα αυτά τα περίμενα από την εθνικιστική δεξιά της χώρας μας αλλά όχι από την «προοδευτική» Αριστερά, αυτή που κρατάει σφαλιστά κλειστά τα μάτια και τα αυτιά της σε όλες τις προηγούμενες επιθέσεις και ξύπνησε υποκριτικά αλλά πατριωτικά τώρα.

Ξαφνικά το θέμα έγινε οτι για τον εμπρησμό ευθύνονται αλλοδαποί και όχι ο εμπρησμός ο ίδιος ή η ανυπαρξία αντιδράσεων μετά από αυτόν – λες και δεν λέω εγώ από τότε που ξεκίνησα αυτό το ιστολόγιο οτι «…βίαιοι αντισημίτες φασίστες υπάρχουν παντού σε όλη την Ευρώπη [αλλά] η Ελλάδα δεν διαθέτει τα αντισώματα στην κοινωνία για να λειτουργήσουν ως αντίπαλο δέος». Λες και το πρόβλημα δεν είναι οτι η Αστυνομία και η χανιώτικη κοινωνία αδιαφόρησαν επιδεικτικά μετά τον πρώτο αλλά και τον δεύτερο εμπρησμό και  μόνο η Αστυνομία δραστηριοποιήθηκε και αυτό μόνο μετά που έγινε θέμα στο BBC και στο εξωτερικό. Λες και είναι η πρώτη απόπειρα εμπρησμού επειδή ο εμπρησμός της Συναγωγής της Βέροιας, οι πολλαπλοί φριχτοί βανδαλισμοί των νεκρών στα Ιωάννινα,τα γκραφίτι στην Συναγωγή του Βόλου ή η επίθεση από ακροδεξιούς και ακροαριστερούς στη Συναγωγή της Λάρισας πέρασαν απαρατήρητοι, (και μιλάω μόνο για τους τελευταίους 12 μήνες !).

Λυπάμαι αλλά ξέρετε τι μου θυμίζει αυτό ; Τους ακροδεξιούς που όταν γίνεται ένα έγκλημα τους ενδιαφέρει περισσότερο η εθνικότητα του δράστη παρά το ίδιο το έγκλημα. Λαμπάδιασαν την συναγωγή των εβραίων στα Χανιά; Αδιαφορία πλην ελάχιστων εξαιρέσεων μέχρι που να αποδειχτεί οτι οι δράστες είναι 2 βρετανοί, ίσως 2 αμερικανοί και μόλις 1 έλληνας – τότε βουρ για να μιλάμε για πράκτορες και πώς οι κακοί εβραίοι μας κατηγορούν άδικα. Ανησυχία γιατί η Αστυνομία δεν έκανε τίποτα πιο πριν; Μηδέν. Ανησυχία γιατί το Κράτος αρχικά αδιαφόρησε και μετά καταδίκασε χλιαρά τον εμπρησμό ; Μηδέν. Ανησυχία γιατί η τοπική χριστιανική κοινωνία δεν αντέδρασε; Μηδέν. Ανησυχία για τις δεκάδες άλλες επιθέσεις για τον τελευταίο χρόνο ; Μηδέν, όπως άλλωστε η self righteous ηθική τους.

Το πρόβλημα είναι οτι λαμπάδιασαν μια συναγωγή στην χώρα μας και εμείς δεν κάναμε τίποτα – είναι οτι οι μεγαλύτερες εκκλησίες της Θεσσαλονίκης είναι φτιαγμένες από λεηλατημένες εβραικές ταφόπλακες και ο Μητροπολίτης της λοιδωρεί τους εβραίους – είναι οτι νεοναζιστές στυλ Κ.Πλεύρη αθωώνονται με το σκεπτικό οτι ορθώς προτρέπουν στην εξόντωση στα κρεματόρια των εβραίων – οτι σπάνε τάφους στα Ιωάννινα και αφού αυτό επαναληφθεί δεκάδες φορές η μικρή ομάδα των γιαννιώτων πολιτων που εξεγείρονται δέχονται ανηλεή πόλεμο.

Προφανώς αυτό δεν ισχύει για τις λίγες αλλά θαρραλέες φωνές που κατήγγειλαν και αυτές την απραξία της Αστυνομίας και την απουσία αντιδράσεων από το Κράτος και την τοπική κοινωνία. Που συνειδητοποιούν οτι  αυτό που «…χρειάζεται είναι παιδεία για την εμπέδωση ότι ο εβραίος Ελληνας είναι Ελληνας.Το ζητούμενο δεν είναι αν οι δράστες τυγχάνουν Ελληνες ή αλλοδαποί,προβοκάτορες ή όχι.Το ζητούμενο είναι η αντίδραση της κοινωνίας,των πολιτών ασχέτως θρησκεύματος, του Κράτους, της Εκκλησίας της Ελλάδος. Το ευκταίο ήταν και είναι λ.χ. η άμεση και καθολική καταδίκη από σύσσωμο τον πολιτικό κόσμο, κάτι πολύ σύνηθες σε περίπτωση τρομοκρατικής ενέργειας. Η πραγματικότητα όμως,και ως Ελληνας ντρέπομαι γι΄ αυτό,είναι το εντελώς αντίθετο:εκκωφαντική σιγή τις πρώτες μέρες,με το σταγονόμετρο οι δηλώσεις τις επόμενες μέρες « . Αυτοί είναι η συνείδηση της κοινωνίας μας και αυτοί είναι στους οποίους θα προστρέξουν για άλλοθι οι απολογητές του ελληνικού φιλότιμου την επόμενη φορά που ξαναγίνει αντικείμενο επίθεση ο χώρος που προσεύχομαι, πάω σχολείο ή κηδεύομαι. Προσωπικά τους είμαι ευγνώμων.

ενδεικτικά και μόνο ενδεικτικά αναφέρω: (Πάνος Ζ., Αθανάσιος Αν. Φόρουμ Μεταναστών, Eliya, Ανταποκριτής, Πόντος και Αριστερά, Omadeon, Land and Autonomy, Ροίδη Εμμονές, Work in progress, Plagal, argos, λ:ηρ, Φιλελεύθερη Συμμαχία Κρήτης, Σύριζα Χανίων, περιούσιος, Γιάννη Κ και ΔΣΘ, το ΕΠΣΕ και το σύνολο της ελληνοαμερικανικής κοινότητας) Συγκρίνεται αυτούς με τις δεκάδες αν όχι εκατοντάδες αναρτήσεις που ξεφύτρωσαν σχολιάζοντας την εθνικότητα των δραστών και οτι είναι «εβραιοναζιστική προβοκάτσια».

Για τους υπόλοιπους δεν ξέρω κατά πόσο ο/η σχολιαστής Dani συμφωνεί με το παραπάνω κείμενο αλλά εγώ συμφωνώ με  αυτό το σχόλιο και θεωρώ οτι λέει τα πράγματα πολύ καλύτερα από ότι προσπαθώ εγώ με τις φλυαρίες μου:

να σου πω την αληθεια Μπε, οχι, δε με ενδιαφερει γιατι καποιος ακροδεξιος αποφασιζει να καψει μια συναγωγη, στο βαθμο που θεωρω την αποφαση του αποτελεσμα ψυχικης αρρωστιας (γενικα εχω την εντυπωση οτι οι φασιστες δεν ειναι πολυ καλα στο κεφαλι).

αν βεβαια προεκυπτε οτι τον εμπρηστη τον βαλανε καποιοι αλλοι που εχουν θεσμικη εξουσια ή αξιωματα, ή τελος παντων δινουν στο θεμα πολιτικες προεκτασεις, τοτε σιγουρα θα με ενδιεφερε να μαθω κατι παραπανω.

στη συγκεκριμενη περιπτωση, η εθνικοτητα και μονο αυτων των τρελων ηταν αρκετη να κανει καποιους (πχ δες τη συζητηση στο tvxs) να βιαστουν να μιλησουν για πρακτορες, προβοκατσια, εξωθεν “κατασκευη” αντισημιτισμου στην ελλαδα, και αλλα τετοια κουραφεξαλα. λες και η αμερικη ή η βρεταννια δεν εχουν αντισημιτικη ακροδεξια, λες και ειναι απιθανο καποιοι ξενοι σαλεμενοι τυποι σε συνεργασια με ντοπιες ακροδεξιες συμμοριες να εκαναν κατι τετοιο μονοι τους.

μπορει οι ελληνες (ειδικα οι αριστεροι) να ειχαν στα 50s-60s-70s εμπειρια απο τη δραση πρακτορων, και να συνεχιζουν να πιστευουν οτι η ελλαδα ειναι το hotspot των ιμπεριαλιστων τζειμς μποντ. εμενα προσωπικα μου φαινεται παιδαριωδες.

ας κοιμουνται ολοι αυτοι ησυχοι, σιγονταροντας την λαιτ αντισημιτικη βερσιον συμφωνα με την οποια οι ολοι οι ισραηλινοι ειναι αιμοσταγεις δολοφονοι, και οι ελληνες εβραιοι πρακτορες της μοσαντ, αλλα οταν αυτο το πραγμα φουντωνει και εχει βιαια αποτελεσματα ας εχουν τα αρχιδια να παραμεινουν αντισημιτες. ας μη κρυβονται πισω απο τις εξαιρετικες ενεργειες μιας κοινοτητας (της ζακυνθου) αποσιωποντας τα ασυλλυπτα εγκληματα της θεσσαλονικης, και σιγουρα να μη φωναζουν οτι οι ελληνες δεν ειναι αντισημιτες και οτι αυτα ειναι στη φαντασια της wall street journal.

English

As we are all aware 9 days ago, on the night of January the 15th, the Synagogue Etz Hayim/Tree of Life was attacked for the second time within 19 days which destroyed a large part of it and almost entirely its art collection and rare books library. After the international outcry the Police Department of Hania was mobilized and fairly quickly arrested two citizens of Great Britain, a Greek and is currently searching for two US citizens; the Greek has already owned up to the arson. It is a success of the Hania Police and proof that it is within the abilities of the Greek Police to apprehend the perpetrators of violent hate crimes, especially when these happen in small greek cities – congratulations are in order !

Until this moment we have no additional information and we do not even know the names of the arrested, not even what exactly were the motivations of the multi-ethnic gang other than «they did not like Jews». Also we do not have any indications that they were part of particular and organized extreme-Right groups and neither that they are linked to the attacks on immigrant and leftists that occurred recently in Crete. Strangely this remark was followed by cries of joy in unsuspecting places and a flood of conspirationism in the land that gave birth to Logic.

We heard stories of agents acting to denigrate Greece, that the Jews themselves are to blame, of «false flags weaved by the Jews»… All these were expected by the nationalistic Right of my country but not from the «progressive» Left, those who keep their ears and eyes wide shut during the previous attacks and were hypocritically but patriotically awakened now.

Suddenly the issue was that foreigners were to blame and not the arson itself and the complete absence of reactions against it – as if myself haven’t said since this blog started that «…while violent antisemitic fascists exist everywhere, Greece does not possess the antibodies in the society to act as a counterbalance». As if the problem isn’t that the Police and the local society of Hania declined ostentatiously to react after the first and the second arson and decided to act only when it gained momentum abroad and became an issue in BBC. As if it was the first attempted arson because the arson of the Synagogue in Veria, the multiple horrible vandalisms of the dead in Ioannina, the graffiti in the Synagogue of Volos or the attack of far-Right and far-Left supporters to the Synagogue of Larisa went by unnoticed, (and I am talking about only for the last 12 months !).

I am sorry but do you know what this reminds me ? The far-Right extremists that when a crime takes place they’re more interested on the ethnicity of the perpetrator than of the crime itself. They torched the synagogue of the Jews in Hania ? Indifference until it is proven that the perpetrators are two brits, maybe two americans and one greek – then full speed ahead on secret agents and how the bad Jews attack our country. Worries because the Police did nothing before ? Zero. Worries about the local christian society did not react ? Zero. Worries for the tenths of attacks during the last year ? Zero, as their self righteous morality.

The problem is that a synagogue was torched in our country and we did nothing – it is that the biggest churches of Salonika are made from looted Jewish tombstones but its’ Metropolite is quick in denigrating Jews – it is that neonazis like K.Plevris are acquitted on the grounds that they correctly exhort the murder of Jews in the crematoria – that they break tombs in Ioannina tenths of times and when a small group of citizens react they face war.

This of course does not to the few but valiant people who decided that enough is enough, believe Greece is about inclusion and not exclusion and joined in denouncing the inaction of the Police and the absence of reactions by the State and society; that realize that «[what is needed] is education to understand that the jewish Greek is a Greek. The object is not if the perpetrators are Greeks, foreigners or provocateurs. The object is the reaction of the society,  of the citizens independently of their religion, of the State and of the Greek Church. It would and it is desirable eg the politicians to immediately and universally condemn these actions as any other terroristic act. The reality is, and as a Greek I am ashamed for it, was completely the opposite: deafening silence the first days and only a small drip of statements the following days». These people are the conscience of our society and to these people will turn as an alibi the apologists of the greek self-pride the next time becomes an object of an attack the place I go to pray, to go to school or get buried. I am personally deeply grateful to them.

As for the rest I do not know if Dani agrees with this post but I personally agree with his/her comment here which sums up things much better than my bantering:

To tell the truth, no, I do not care why a far-Rightist decides to burn a synagogue, to the degree I consider his decision a result of mental illness (I generally have the impression that fascists aren’t too well up there)

If it was found out that the arsonist was a tool of others who have institutional power or positions, or in any case  there was political speculation, then of course I would be interested to find out more.

In this particular case the ethnicity of those lunatics was enough for some (look at the discussion in tvxs) to hasten and speak of agents, provocateurs, «construction» of antisemitism from abroad in Greece, and other similar baloney.  As if America or Britain do not have an antisemitic far-Right on their own, as if it was impossible that some crazy foreigners did that on their own in cahoots with local far-Right gangs.

The Greeks (especially the leftists) may have had their 50’s-60’s-70’s experience of foreign agents activity and continue to believe that Greece is the hotspot of imperialistic James Bonds. Personally it seems childish to me.

Let them all sleep well, advancing the light antisemitic version where all israelis are blood-thirsty murderers and greek jews agents of the Mossad, but when things get wild and have violent results, let them have the balls to remain antisemites. Let them not hide behind the excellent actions of a community (Zante) keeping silent on the horrible crimes of Salonika and surely do not cry that greeks are not antisemites and all these lie in the fantasy of the Wall Street Journal.

Νέος εμπρησμός στην Συναγωγή Χανίων/ New arson in Hania Synagogue

Ελληνικά (english translation follows below)

Ο Ελληνικός Εβραϊσμός αντιμετώπισε μια νέα εμπρηστική επίθεση ενάντια στην Συναγωγή Ετς Χαΐμ στα Χανιά το βράδυ της 15ης Ιανουαρίου. Σύμφωνα με αστυνομικές αναφορές άγνωστοι δράστες έβαλαν φωτιά στο κύριο κτίσμα της Συναγωγής καταστρέφοντας τη στέγη, τη συλλογή των 2500 σπάνιων βιβλίων, πολλά θρησκευτικά αντικείμενα της συλλογής τέχνης, το μουσικό αρχείο με σπάνιες ηχογραφήσεις από θρησκευτική και παραδοσιακή κρητική μουσική, τους 4 υπολογιστές και σημαντικό μέρος όλης της συναγωγής. Δεν ξέρουμε ακόμα την τύχη των παπύρων της Τορά που είχαν επιβιώσει της προηγούμενης επίθεσης. Μέλη της χαβουρά/αδελφότητας της Συναγωγής μεταφέρουν αυτή την στιγμή τα υπόλοιπα αντικείμενα σε διαφορετικές τοποθεσίες για να αποφύγουν επιπλέον καταστροφές.

Αυτός είναι ο δεύτερος εμπρησμός της Συναγωγής που είχε αντιμετωπίσει μια ακόμη αντισημιτική επίθεση μόλις πριν 19 ημέρες και που είχε προκαλέσει ζημιές στο κτίριο αλλά είχε αφήσει άθικτη την ανεκτίμητη θρησκευτική, μουσική και ιστορική της αρχειοθήκη. Υπενθυμίζω τις αντιπαραθέσεις που είχαν συνοδεύσει την ανακαίνιση της το 1999, την πρώτη μετά από το Ολοκαύτωμα που είχε εξολοθρεύσει την Κοινότητα. Τότε ο Νομάρχης Χανίων και ο ορθόδοξος Μητροπολίτης είχαν απειλήσει με σωματική βία αν άνοιγε η Συναγωγή με μια υστερική σειρά εγγράφων που μιλούσαν για «Εβραϊκό Κεφάλαιο» που εισβάλει στην Κρήτη και παρόμοια αντισημιτική ρητορεία καταπατώντας κάθε έννοια θρησκευτικής ελευθερίας στην Ελλάδα.

Στην προηγούμενη ανάρτηση για τον πρώτο εμπρησμό είχα ζητήσει από τον Δήμαρχο και τον Νομάρχη Χανίων να επισκεφθούν δημόσια την Συναγωγή και παρουσία των ΜΜΕ να καταδικάσουν με τον πιο έντονο και δημόσιο τρόπο την επίθεση. Για να το θέσω και πιο λαϊκά:  να φωνάξουν τα κανάλια και τις εφημερίδες και να πουν να τσακιστούν και να ξεκουμπιστούν οι αντισημίτες από την πόλη τους, ενώ η Αστυνομική Διεύθυνση Χανίων να προχωρήσει σε «συστάσεις» στους γνωστούς φασιστικούς κύκλους. Τίποτα δεν έγινε, ενώ τα ΜΜΕ ήταν εξαιρετικά προσεκτικά να παρουσιάσουν ουδέτερα την επίθεση, ίσως για να μην ταράξουν τις ρατσιστικές αντισημιτικές ευαισθησίες των αναγνωστών τους και ψηφοφόρων. Η Ελληνική Κυβέρνηση προφανώς δεν καταδίκασε τίποτα – όπως συνήθως. Εκτός και αν μας πάρουν χαμπάρι οι ξένοι η έννοια της θρησκευτικής ανεκτικότητας είναι κάτι εξαιρετικά σχετικό στην χώρα μας.

Κάτω από τις παρούσες συνθήκες επαναλαμβάνω την παράκληση μου στην τοπική χριστιανική κοινωνία να αντιδράσει, αν και προφανώς είναι πολύ λίγο και πολύ αργά. Αν όχι για τους αντιπαθείς εβραίους, τουλάχιστον για την χανιώτικη πολιτιστική κληρονομιά και το γεγονός οτι κινδυνεύει η ίδια η Παλαιά Πόλη των Χανίων. Συνδυάζοντας αυτή την επίθεση με τις πρόσφατες επιθέσεις εναντίον ξένων στα Χανιά από φασιστικές ομάδες που γίνονται ανεκτές από την Αστυνομική Διεύθυνση Χανίων, συμβουλεύω στους εβραίους ταξιδιώτες της Κρήτης να λάβουν μέτρα για την προστασία τους και να αποφεύγουν έντονες εκδηλώσεις της εβραϊκής ταυτότητας τους. Είμαι κάθετα αντίθετος σε κάθε είδος μποϊκοτάζ αλλά οι επαναλαμβανόμενη ρατσιστική βία και η ενσυνείδητη έλλειψη αντιδράσεων από Αστυνομία, Κράτος, ΜΜΕ και τοπική χριστιανική κοινωνία δημιουργεί επιπλέον κινδύνους στους Εβραίους που ζουν και επισκέπτονται την πόλη.

Επίσης ζητώ την βοήθεια, χρηματική και ηθική, από οποιοδήποτε στην Ελλάδα και στον κόσμο για να βοηθήσουμε την επισκευή της Συναγωγής και να αρνηθούμε την επιτυχία του έργου των Ναζί και των σύγχρονων κρητικών μιμητών τους. Επισκεφθείτε τον ιστότοπο της Ετς Χαΐμ για περισσότερες πληροφορίες.

ΥΓ. Η ανακοίνωση της ΜΚΟ ΕΠΣΕ είναι συναισθηματική αλλά ορθή. Αποτελεί ηθική υποχρέωση του ΚΙΣ και των ανθρώπων που θέλουν να διατηρήσουν ή να ανέλθουν στην διοίκηση του να μην επαναλάβουν πρακτικές που, παρά τις καλές τους προθέσεις, έχουν αποδειχτεί αποτυχημένες και πηγή εκμετάλλευσης από το Κράτος.

«»όποιος/α τολμάει  ας θυμίσει ποιο κόμμα (κεντρικά), ποιο ΜΜΕ (πλην «Ε»), ποιος φορέας καταδίκασε τον πρώτο εμπρησμό; σιωπή σημαίνει συνενοχή άρα οι εμπρηστές είναι η ελληνική πολιτεία και κοινωνία – με την ανοχή της ηγεσίας του εβραϊσμού που αντέδρασε υποτονικά στον αρχικό εμπρησμό.

ΕΠΣΕ

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ 16/1/2010 23:30

Επιβεβαιώνεται το τρομακτικό μέγεθος της καταστροφής: η οροφή έχει καταστραφεί με το 1/3 να έχει καεί εντελώς. Περίπου 1800 βιβλία από τα 2500, όλο το αρχείο, όλα τα θρησκευτικά βιβλία, η εσωτερική διακόσμηση της συναγωγής, τα γραφεία, η βιβλιοθήκη έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές ή έχουν καταστραφεί εντελώς. Τουλάχιστον οι πάπυροι της Τορά προστατεύθηκαν μέσα στο Εχάλ και βρίσκονται προστατευμένοι εκτός συναγωγής. Οι φωτογραφίες προέρχονται από την ανάρτηση της Ετς Χαίμ εδώ.

&&&&&&&

English

Greek Jewry faced a new arson attack against the Synagogue Etz Hayim of Hania (Chania, Crete) at 4am the night between Friday 15th and Saturday 16th. According to police reports unknown perpetrators set on fire the main structure of the synagogue destroying the roof, the 2500 title-strong ancient Jewish and Cretan book collection, many religious artifacts of it’s art collection, it’s music archive with rare recording of religious and traditional music, the 4 PC’s and important part of the whole synagogue. We still don’t know of the fate of the Sifrei Torah which had survived the previous arson attack. For the time being the members of the chavura are transporting what survived to other locations to prevent further destruction.

This is the second arson attack against the Synagogue Etz Hayim which had suffered another antisemitic attack just 19 days ago which had caused damage to the structure but left unscathed the priceless religious, music and historic archives. It also follows the serious controversy which had accompanied the 1999 renovation, the first after the Shoah had wiped the community. At that time the Prefect of Hania and the Metropolite, head of the local Orthodox Church, had threatened with physical violence should the Synagogue opened in a hysteric exchange of letters which talked about the «Jewish Capital» invading Crete and other similar antisemitic rhetoric blatantly attempting to ignore any concept of religious freedom in Greece.

In my previous post regarding the first arson I had asked that the Mayor and Prefect of Hania to visit the Synagogue and in the presence of the media condemn in the most forceful and public way the attack. To put in simple words: call the newspapers and television and demand that the antisemites get the hell out of their city, while the Police Department of Hania proceded to «advise» the local and known fascist clusters. Nothing happened, while the local newspapers and television stations were careful enough to phrase their reports in a neutral way, perhaps as not to offend the antisemitic sensitivities of their readers and voters. The Greek Government of course condemned nothing – as usual; if it’s western allies don’t say anything the concept of religious tolerance is something extremely flexible in Greece.

Under the current circumstances I renew my appeal for the local Christian society to react, even though it’s obviously too little and too late. If not for the despicable Jews, at least to save their cultural heritage and to prevent further danger to the Old City of Hania. Combining this attack with recent outbreaks of physical violence by fascist clusters, (which are tolerated by the Hania Police), against foreigners I advise that Jewish visitors to Crete should take measures to ensure their safety and avoid overt manifestations of their religion. I do not advocate any kind of boycott but the repeated racist violence and conscious lack of reactions by Police, State, Media and local Christian society warrant the belief that Hania present additional danger to the Jews who live and visit the city.

I also ask for the help, monetary and moral, of anyone in Greece around the world to help restore the Synagogue and refuse to validate the work of the Nazis and their modern cretan counterparts. Visit the website of Etz Hayim for more information. I also request that the leaders of Greek Jewry and the Central Board of Jewish Communities revise their policy which despite their good intentions has proved fruitless and object of exploitation by the Greek Goverment.

PS. The Greek Helsinki Monito NGO issued the following statement which I agree with.

Whoever has the nerve please indicate which political party at a central level – which media (with the exception of Eleftherotypia newspaper) – which public figure has condemned the first arson attack. Silence means complicity, hence the arsonists are the Greek State and society, with the tolerance of the leadership of the Greek Jewry which responded weakly to the first arson.

UPDATE 16/1/2010 23:30

The huge extent of the damage is confirmed: the roof is destroyed with 1/3 being completely engulfed by the fire. Around 1800 of the 2500 books, all of the archives, all the religious books, the interior decoration, the offices and the library have either sustained significant damage or they have been destroyed completely. At least the Sifrei Torah were protected by the Echal and survived and now are safely off synagogue grounds. The photos come from the post of Etz Hayim here.

Χανιά: Εμπρησμός της Συναγωγής Ετς Χαΐμ/ Chania,Crete: Arson attack on Etz Hayim Synagogue

Ελληνικά (english translation follows below)

Εξωτερικό της Συναγωγής/πηγή: Ετς Χαΐμ

Οταν πρωτοξεκίνησα το ιστολόγιο αυτό είχα γράψει οτι με την πάροδο των ετών η Ελλάδα γίνεται «Δύση» και στα πλαίσια αυτά θα χάσει τον μη-βίαιο χαρακτήρα που είχε ο μεταπολεμικός αντισημιτισμός. Και οτι ενώ βίαιοι αντισημίτες φασίστες υπάρχουν παντού σε όλη την Ευρώπη, η Ελλάδα δεν διαθέτει τα αντισώματα στην κοινωνία για να λειτουργήσουν ως αντίπαλο δέος.

Οι συνεχόμενες επιθέσεις στο νεκροταφείο των Ιωαννίνων όπως και το όργιο αντισημιτικής βίας με πρόφαση τις επιχειρήσεις στην Μ.Ανατολή με επιθέσεις σε συναγωγές, νεκροταφείο και μνημεία έδειξαν οτι ο αντισημιτισμός στην Ελλάδα όχι απλώς έχει αυξηθεί αλλά, πλέον, απειλεί την φυσική ακεραιότητα της εβραϊκής παρουσίας στην Ελλάδα. Η κρατική και κοινωνική ασυλία που απολαμβάνουν αντισημίτες νεοναζιστικής κοπής όπως ο Κ.Πλεύρης, του οποίου η αθώωση έγινε μέσα σε ένα κενό αδιαφορίας, επιτείνουν μια κατάσταση εκφοβισμού και ανησυχίας ενάντια στην πανάρχαια εβραϊκή κοινότητα της Ελλάδας, (υπενθυμίζω οτι η παλαιότερη συναγωγή εκτός Ισραήλ βρίσκεται στην Δήλο). Ο αντισημιτισμός του αριστερού χώρου απλώς επιτείνει αυτή την κατάσταση αντί να λειτουργεί ως ανάχωμα ενάντια στον ρατσισμό.

Το βράδυ της 5ης Ιανουαρίου άγνωστοι πήδηξαν το φράχτη της Συναγωγής Ετς Χαίμ στα Χανιά και με την βοήθεια εύφλεκτων υγρών δημιούργησαν μια εστία πυρκαγιάς χρησιμοποιώντας την ξύλινη σκάλα και υφάσματα της Συναγωγής. Σκοπός τους ήταν όχι μόνο να καταστρέψουν την Συναγωγή αλλά και το πολύτιμο αρχείο της με βιβλία, cd με μουσική και τα κοινοτικά αρχεία. Ο αντισημιτικός χαρακτήρας της επίθεσης έγινε εμφανής από την εύρεση σαπουνιού στο εξωτερικό τοίχο – μια, σχεδόν απαρχαιωμένη, απόπειρα εκφοβισμού.

Η σκάλα καταστράφηκε τελείως και σημαντικές ζημιές υπέστη το εσωτερικό της Συναγωγής – ευτυχώς τα ιερά βιβλία  της Τορά γλύτωσαν αλλά το ίδιο δεν μπορούμε να πούμε για τον εσωτερικό διάκοσμο της Συναγωγής.

Σχέδιο της Συναγωγής/πηγή: Ετς Χαΐμ

Η φωτιά, η οποία αν επεκτείνονταν θα κατέστρεφε ολόκληρη την Παλιά Πόλη των Χανίων, έγινε αντιληπτή από έναν αλβανό και ένα μαροκινό ενώ οι γείτονες της Συναγωγής απουσίαζαν, (μου θυμίζει τα Ιωάννινα όπου σπάνε μάρμαρα αλλά κανείς δεν ακούει ποτέ τίποτα), παρά τον συναγερμό της Συναγωγής και τις σειρήνες των πυροσβεστικών οχημάτων.

Υπενθυμίζω οτι στα Χανιά ο αριστερός Νομάρχης του ΣυΡιζΑ Κατσανεβάκης είχε διακριθεί για το αντισημιτικό του παραλήρημα με τις φαντασιώσεις του περί «εισβολής του Εβραϊκού Κεφαλαίου» και σε συνεργασία με το τοπικό Μητροπολίτη Ειρηναίο απειλούσαν με «αυθόρμητες λαϊκές κινητοποιήσεις» αν δεν έκλεινε η Συναγωγή. Στην συγκεκριμένη περίπτωση ύποπτες είναι οργανώσεις που συνδέονται με την Χρυσή Αυγή και που ευθύνονται για τις πρόσφατες βίαιες ρατσιστικές επιθέσεις εναντίων «ανεπιθύμητων στοιχείων» με κατάγματα, σπασμένα δόντια κτλ. Η Αστυνομία δυστυχώς δεν έχει διακριθεί από την προθυμία της να θέσει υπό έλεγχο αυτά τα στοιχεία δίνοντας ευκαιρία να κατηγορηθεί για διασυνδέσεις της με την Χρυσή Αυγή και που δεν αποτελούν μυθεύματα κάποιου «αναρχικού μπαχαλάκια». Δυστυχώς όμως ούτε μπορεί να αποκλειστεί και η δράση κάποιας αριστερής ομάδας – το παρελθόν του ΣυΡιζΑ με τον ακραία αντισημίτη Νομάρχη Κατσανεβάκη αποτελεί την χείριστη κληρονομιά στο νησί.

Θεωρώ οτι αποτελεί προσωπική πρόκληση στον Υπουργό Προστασίας του Πολίτη Μιχάλη Χρυσοχοίδη, (προσωπικός ιστοχώρος – ιστοχώρος του Υπουργείου), αυτό το πρώτο σοβαρό περιστατικό αντισημιτικής βίας στην χώρας μας και στο χέρι του να δείξει οτι δεν ακολουθεί συνταγές του παρελθόντος. Είμαστε μικρή χώρα και τα Χανιά  μια ακόμα μικρότερη πόλη – θεωρώ αδύνατο η Ελληνική Πολιτεία να μην μπορεί να δώσει έμπρακτες συστάσεις σε αυτές τις ομάδες του ακροδεξιού χώρου και εαν η Αστυνομία Χανίων αδυνατεί να αναλάβει αυτόν τον ρόλο λόγω προσωπικών σχέσεων οφείλει να αλλάξει η φυσική της ηγεσία άμεσα. Είναι στο χέρι του να δείξει οτι θεωρεί πολίτες άξιους προστασίας και τους εβραίους χανιώτες και όχι μόνο τους χριστιανούς. Ταυτόχρονα αποτελεί αυτονόητη υποχρέωση του Δήμου Χανίων και της Νομαρχίας να δείξουν την έμπρακτη συμπαράσταση τους με την αυτοπρόσωπη δημόσια παρουσία τους στον τόπο της επίθεσης και όχι με απλές ανακοινώσεις. Η Συναγωγή Ετς Χαίμ των Χανίων έχει υπάρξει μια πηγή ιστορικού πλούτου αλλά και έχει συμβάλει στην προσέλκυση ξένων τουριστών τόσο άμεσα με τις τελετές που κάνει, όσο και έμμεσα μέσω της ανάδειξης της πόλης – αδυνατώ να πιστέψω οτι οι χανιώτες δεν θα θελήσουν να προστατέψουν τους δικούς τους.

Η ανακοίνωση της Συναγωγής Ετς Χαίμ:

Περίπου στις 12.20-1.00 πμ το βράδυ της 5ης Ιανουαρίου μια σοβαρή επίθεση σημειώθηκε ενάντια στο κτίριο της Συναγωγής των Χανίων. Ένας ή περισσότεροι δράστες εισήλθαν στην Συναγωγή μέσω του νότιου κήπου πηδώντας πάνω από την σιδερένια πόρτα. Στην συνέχεια έφτιαξαν έναν αυτοσχέδιο εμπρηστικό μηχανισμό ανοίγοντας ένα μεγάλο οθωμανικού τύπου μαξιλάρι στο μικβέ (τελετουργική δεξαμενή νερού) και χρησιμοποιώντας τα περιεχόμενα του γέμισαν ένα δοχείο που κατάβρεξαν με ένα εύφλεκτο υγρό και το έθεσαν πυρ κάτω από την ξύλινη σκάλα του εζράτ νασίμ.

(Ο άνω όροφος του γυναικείου τμήματος (εζράτ νασίμ) χρησιμοποιείται ως γραφείο του διευθυντή αλλά και ως βιβλιοθήκη, αναγνωστήριο ενώ περιέχει πολύτιμα βιβλία σε διάφορες γλώσσες για την Οθωμανική, Βυζαντινή και Εβραϊκή τέχνη και αρχιτεκτονική αλλά και βιβλία αναφοράς για την ιστορία της Ευρώπης και της Εγγύς Ανατολής από τους προϊστορικούς χρόνους αλλά και ένα μεγάλο μέρος πάνω στην κρητική ιστορία.

Ένας υπολογιστής και ένα cd player με περισσότερα από 150 CD λειτουργικής αλλά και λαϊκής μουσικής διατηρούνταν στο γραφείο)

Μέσα σε λίγα, μάλλον, λεπτά οι δράστες είχαν διαφύγει και η πυρκαγιά δημιούργησε καπνό που εισήλθε μέσα στο κύριο χώρο της συναγωγής και μετά στον δρόμο μέσα από το άνοιγμα στην μπροστινή όψη της συναγωγής.

Ο Γιάννης Πιέτρα, ένας Αλβανός μετανάστης που ζει κοντά στην Συναγωγή, μύρισε τον καπνό και κοιτάζοντας τον δρόμο τον είδε να εξέρχεται από την εμπρόσθια όψη – τότε κάλεσε την Αστυνομία, την Πυροσβεστική και ξεκίνησε να βρει τον διευθυντή που έφτασε λίγο αργότερα μαζί με τον Μπεσνίκ Σεϊτάς που είναι ο επιστάτης της Συναγωγής. Περίπου την ίδια στιγμή ένας νεαρός μαροκινός, ο Νασρ ΑλΑσούντ, εντόπισε τον καπνό που κατευθύνονταν πλέον προς το λιμάνι και υπήρξε ένας πολύτιμος βοηθός του διευθυντή. Μέχρι τις 1.45 πμ η Πυροσβεστική είχε σβήσει την φωτιά και η Αστυνομία είχε ξεκινήσει το έργο της. Αλλά η υπόλοιπη ζημιά θα γίνονταν ορατή μόνο την επόμενη μέρα. H Ανια Ζουκμαντελ-Παπαδάκη, η βιβλιοθηκονόμος μας και ο σύζυγος της έφτασαν λίγο μετά την κατάσβεση της πυρκαγιάς. Αυτό που ήταν αρκετά εμφανές ήταν η απουσία «ντόπιων» παρά τον απίστευτο θόρυβο του συναγερμού της Συναγωγής αλλά και των σειρήνων από δυο πυροσβεστικά οχήματα που ηχούσαν στην γειτονιά. Ακόμα περισσότερο ανησυχητικό και εμφανής έλλειψη κοινωνική ευθύνης υπήρξε η απουσία ευαισθησίας στο γεγονός ότι αν η συναγωγή είχε καταναλωθεί από τις φλόγες τουλάχιστον η μισή Παλιά Πόλη των Χανίων μιας και οι στενοί δρόμοι θα έκαναν αδύνατη την πρόσβαση των πυροσβεστικών οχημάτων.

Μέχρι τις 7 το πρωί η Αστυνομία είχε λάβει την κατάθεση του Διευθυντή και ξεκίνησε η καταθλιπτική εμπειρία της καταγραφής των ζημιών. Μέλη της Αδελφότητας της Συναγωγής: η Πάολα Νικοτέρα, ο Κωνσταντίνος Φίσερ, ο Σαμ Κοέν και ο Ντέιβιντ Γουέμπερ βρέθηκαν στο σημείο για να εξετάσουν το τι είχε συμβεί στα βιβλία, στην ίδια την κατασκευή αλλά και να βοηθήσουν την Αστυνομία στην εύρεση στοιχείων, μέρος των οποίων ήταν μια πλάκα σαπουνιού που είχε εκτοξευθεί ενάντια στον εξωτερικό τοίχο. (Μέρος της κλασικής αντισημιτικής ρητορείας στην Ελλάδα είναι «Θα σε κάνω σαπούνι !»). Μιας και η ηλεκτρική παροχή είχε διακοπεί κατά την διάρκεια της πυρόσβεσης μάθαμε ότι μπορεί να χρειάζονταν μέχρι και μια βδομάδα για την επανασύνδεση με το δίκτυο. Αυτή η δυσοίωνη πρόβλεψη αντιμετωπίστηκε όταν ο κ.Γιώργος Αρχοντάκης, ένας μηχανικός, προσφέρθηκε να μας βοηθήσει. Καθώς αντιμετωπίζαμε το γεγονός έφτασε η φωτογράφος μας Αγγελική Ψαράκη για να βγάλει φωτογραφίες από τις ζημίες. Μαζί με τον κ. Αρχοντάκη  πέτυχαν να καταθέσουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά στη ΔΕΗ και στις 5 το απόγευμα ξαναείχαμε ρεύμα το οποίο μας βοήθησε στην ανύψωση του ηθικού αν και μέχρι τότε η ζημιές ήταν ακόμα περισσότερο εμφανείς.

Τα βιβλία της Τορά ευτυχώς ήταν καλά προστατευμένα μέσα στο Εχάλ αλλά οι τοίχοι του εσωτερικού του ιερού και το ξύλινου ταβανιού είχαν λερωθεί από τον καπνό και γεμίσει από το βαρύ μείγμα αιθάλης και νερού. Μεγάλο μέρος της γυμνής πέτρας στο εσωτερικό έχει βαφεί άσχημα και από νωρίς το απόγευμα ξεκίνησαν οι προετοιμασίες για τον καθαρισμό και κανονίστηκαν οι σκαλωσιές. Αργότερα ο μαραγκός μας κ.Μάνθος Κακαβελάκης πήρε τα μέτρα για την καινούργια σκάλα μιας και η προηγούμενη είχε παντελώς καταναλωθεί από τις φλόγες και συζητήθηκε η δημιουργία ενός σοβαρού πέτρινου τοίχου που να προστατεύει την καινούργια είσοδο της βιβλιοθήκης. Αυτή η κατασκευή θα φτιαχτεί έτσι ώστε να προστατεύει και την είσοδο στο μικβέ. Όλα τα χαλιά της συναγωγής (περίπου 30 και τα περισσότερα αντίκες οθωμανικής κατασκευής) είχαν καλυφθεί από το μείγμα αιθάλης και νερού και ποδοπατηθεί από τους πυροσβέστες και αστυνομικούς. Αυτά έχουν ήδη μαζευτεί για να σταλούν προς αποκατάσταση.

Στις 6 Ιανουαρίου, μια μέρα μετά την πυρκαγιά μαζευτήκαμε μαζί για τις πρωινές προσευχές στις 9 όπως το συνηθίζουμε. Η ατμόσφαιρα ήταν κατανοητά μελαγχολική αλλά ο Διευθυντής μας – ο κ. Σταυρουλάκης – προσπάθησε να εκτρέψει μέρος της κατανοητής οργής ανακεφαλαιώνοντας το τι είχε συμβεί στις τελευταίες 24 ώρες. Πρέπει να είμαστε οργισμένοι για το τι συνέβη στην Συναγωγή μας. Αν δεν ήμασταν τότε θα ήταν δείγμα ότι ήμαστε αναίσθητοι ή ηθικά μουδιασμένοι. Αλλά ενάντια σε τι ο θυμός μας κατευθύνεται; Το οικιστικό περιβάλλον μέσα στο οποίο η Ετς Χαΐμ βρίσκεται πρέπει να μελετηθεί προσεκτικά και η όποια αδιαφορία από την μεριά των πολιτών προς το υλικό περιβάλλον της πόλης και η συλλογικής ψυχή της είναι απαραίτητη για να υποβοηθηθεί, μέχρι ενός βαθμού, η βεβήλωση μνημείων, σπιτιών και χώρων κοινωνικής συνεύρεσης. Αυτό για το οποίο πρέπει να οργιστούμε είναι η άγνοια που προκαλεί ρατσισμό, διακρίσεις ή λάθος θεωρήσεις της ζωής. Έχουμε προσπαθήσει να κάνουμε την Ετς Χαΐμ μια μικρή παρουσία στο μέσο αυτού που μερικές φορές φτάνει να είναι μια επιθετική αδιαφορία. Αυτό το κάνουμε σε τέτοιο βαθμό που οι πόρτες μας να είναι ανοικτές από νωρίς το πρωί μέχρι αργά το βράδυ ώστε η Συναγωγή να εκπληρώνει τον ρόλο ως χώρος προσευχής, συγκέντρωσης και συμφιλίωσης. Με πολλούς τρόπους έχουμε πετύχει αυτόν τον σκοπό – ίσως η σιωπηλή μας παρουσία δεν γίνεται ανεκτή από ορισμένους και ίσως είναι πηγή ενόχλησης σε άλλους. Έχω συχνά τονίσει ότι είμαστε η μοναδική σημαντική συναγωγή στην Ελλάδα, ίσως σε ολόκληρη την Ευρώπη, που δεν διαθέτει κάποια έντονη προστασία. Οι τσάντες δεν ελέγχονται, οι ταυτότητες και τα διαβατήρια δεν επιδεικνύονται και κανείς δεν είναι υποχρεωμένος να δηλώσει το ποιος είναι. Αυτός ο χαρακτήρας της Συναγωγής οφείλει να μην αλλάξει και οι πόρτες να παραμείνουν ανοικτές ή αλλιώς θα παραδοθούμε στην άγνοια που ευθύνεται για αυτή την βεβήλωση. Η γνώση μας για το τι είναι ικανή η άγνοια να πετύχει σίγουρα θα παίξει ρόλο στο πώς ορισμένες επισκευές θα λάβουν χώρα αλλά την ίδια στιγμή πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και να μην αφήσουμε την άγνοια να επηρεάσει ή να καθορίσει την φύση της παρουσίας μας.

Θα έχουμε ένα βαρύ βάρος να χρηματοδοτήσουμε τις απαραίτητες επισκευές και ελπίζουμε οτι είτε σαν παλιοί φίλοι, είτε σαν καινούργιοι θα μας βοηθήσετε. Κάθε δωρεά θα εκτιμηθεί και θα είναι ευπρόσδεκτη.

Νικόλας Χαννάν – Σταυρουλάκης / Διευθυντής της Συναγωγής Ετς Χαιμ, Χανιά
Πάραδος Κονδυλάκη
ΤΘ 251
73100 Χανιά, Κρήτη

e-mail: info@etz-hayyim-hania.org

Web site: www.etz-hayyim-hania.org

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ 7/1/2010 22.00 Φωτογραφίες από την πυρκαγιά συναγωγή στο ιστολόγιο της Ετς Χαΐμ.

English

Exterior of the Synagogue/source:Etz Hayim

When I first began writing this blog I had written that with the passing of the years Greece was becoming  more «westernized» and as a result of this process its traditionally non-violent post-WW2 antisemitism would acquire violent characteristics. And while violent antisemitic fascists exist everywhere, Greece does not possess the antibodies in the society to act as a counterbalance.

The continuous attacks in the Ioannina Jewish cemetery and the orgy of antisemitic violence under the pretext of the Middle East crisis with attacks on synagogues, cemeteries and monuments proved that antisemitism in Greece has not only increased but it threatens the physical integrity of the millennial Jewish community of Greece, (I remind that the oldest synagogue outside Israel is in the greek island of Delos). The impunity granted by the Greek State and greek christian society to antisemites of neonazi nature like K.Plevris, whose acquittal took place amidst a deafening indifference, help to increase a state of intimidation and anxiety against the Jewish presence in Greece. The antisemitism of the Left only worsens the situation instead of acting a barrier against the spread of racism.

During the night of the 5th of January unknown perpetrators climbed the fence of the Etz Hayim Synagogue in Chania (in Crete) and with the aid of inflammable material created a fire using the wooden stairs and fabric from the synagogue. Their aim was not only to burn the synagogue but also it’s precious archives with books, cd’s with music and communal records. The antisemitic nature of the attack became even more apparent by the antiquated intimidating use of a soap thrown against the outer wall – a reference to the Shoah.

The staircase was completely destroyed and the interior of the synagogue suffered significant damage – fortunately the sacred Torah scrolls were saved but we cannot say the same for the interior decoration of the synagogue.

Plan of the Synagogue/source:Etz Hayim

The fire, that should have it spread would have destroyed the entire Old City of Chania, was noticed by two immigrants from Albania and Morocco while the neighbors of the Synagogue were absent, (it reminds me of the Ioannina cemetery vandals which may break marble tombstones but nobody hears anything), despite the alarm system of the Synagogue and the sirens of the Fire Department.

I remind that in Chania the leftist Syriza Prefect Katsanevakis had distinguished himself for his antisemitic hysteria with his fantasies over «the invasion of the Jewish capital» and together with the local Metropolite of the Greek Church Irineos had threatened with «spontaneous popular initiatives» should the Synagogue not have closed. In this particular case the suspicions fall upon far-Right organizations linked to the neonazi Chrissi Avghi and are responsible for the recent violent racist attacks against «undesirables» with broken bones and teeth. The Greek Police Department has not distinguished itself for its zeal to control these elements giving grounds for allegations for illicit contacts with Chrissi Avghi. Unfortunately neither the role of a leftist group can be excluded; the case of Syriza and it’s extremist antisemitic Prefect are the worst kind of inheritance for the city.

I consider that this attack constitutes a personal challenge to the Minister of Citizen Protection Michalis Chrisochoidis, (personal website – Ministry website); this is his first major incident of antisemitic violence in Greece and at his discretion to prove that he does not follow practices of the past. We are a small country and Chania even a smaller city – I consider it impossible that the Greek State cannot give factual warnings to the far-Right groups and if the Police Department of Chania cannot take this role due to personal relationships, it’s leadership should change immediately.  It lies withing his hand to prove that the jewish citizens of Chania are also worth protecting, not only the christian ones. Contemporaneously it is taken for granted that the Municipality of Chania and the Prefecture should show their support by their personal and public appearance in the place of the attack and not with simple announcements. The Etz Hayim Synagogue has been a source of historic wealth but has also helped into attracting foreign tourists both directly through it’s ceremonies and indirectly by enriching the appeal of the city – I cannot believe that the people of Chania shall not wish to protect their own people.

This is the statement by the Etz Hayim Synagogue:

At approximately 12:20-1:00 AM on the night of the 5^th January, a serious attack was made on the fabric of the Synagogue. One or two or even more individuals made their way into the south garden of the synagogue by climbing over the iron gate. Subsequent to this they set about making an improvised incendiary device by tearing open a large Ottoman cushion in the mikveh and then with the contents stuffed a canister that was filled with some flammable liquid which was then set afire under the wooden stair of the ezrat nashim.  (The upper floor of the women’s section (ezrat nashim) serves as the office of the director as well as a library and reading room and contains valuable books in various languages on Ottoman, Byzantine and Jewish art and architecture as well as resource books on European and Near Eastern History from pre-historic times as well as a large section on Cretan history.

A computer and CD player with over 150 CDs of Sephardic liturgical and secular music were also kept in the office.)

Within probably minutes the assailants had taken off and the fire produced smoke that poured into the synagogue proper and then out into the street through the oculus in the facade of the synagogue.

Yannis Pietra, an Albanian emigrant living not far from the Synagogue, smelled the smoke and looking into the street saw it belching out of the facade and called the police, fire-station and then set off to find the director who arrived not long after along with Besnik Seitas the handyman of the Synagogue. At roughly the same time a young Moroccan, Nasr Alassoud, also traced the smoke that was coming down the street to the harbor. He proved to be a much needed hand by the director. By 1:45 AM the fire brigade had extinguished the fire and the police had begun their work. But the residual damage was only going to be apparent the next day. Anja Zuckmantel-Papadakis, our librarian and her husband arrived not long after the fire was extinguished. What was quite notable was the lack of ‘locals’ despite the quite incredible noise of the synagogue alarm system and sirens from the two fire engines screeching through the neighborhood. What was even more disturbing and an obvious sign of a lack of civic responsibility was the apparent lack of sensitivity to the fact that had the synagogue been engulfed in flames at least half of the old city of Hania would have gone up in flames as the narrow streets and inaccessible quarters would have prevented access by the fire brigades.

By 7:00 AM a deposition was made by the director with the police and the somewhat depressing experience of assessing the damage done was carried out. Members of the Synagogue fraternity: Paola Nikotera, Konstantine Fischer, Sam Cohen and David Webber were on hand to examine what had taken place – to books, structure as well as to assist the police in establishing evidence part of which was a bar of soap that had been thrown against the outer wall. (A common anti-semitic quip in Greek runs…’I’ll make you into a bar of soap!’) As the mains of the Synagogue had been disconnected in the course of extinguishing the fire, we were informed that it would perhaps take up to a week to have them reconnected. The prospect was met when Mr Giorgos Archontakis, an engineer, offered to help us with this. As we were dealing with this, Angeliki Psaraki our photographer arrived to take pictures of the damage and later with Mr Archontakis. These two were successful in submitting the necessary papers to the Electric Company and by 5:00 PM we had electricity again which considerably raised morale though the damage by now was even more apparent.

The Siphrei Torah were fortunately well protected in their Ehal but the walls of the interior of the sanctuary as the wooden ceiling have been streaked and covered by water laden soot as well. Much of the naked stone on the interior has been badly stained and by early evening we set in motion plans for the cleaning of the walls and even ordered the scaffolding. By late evening our carpenter, Mr Manthos Kakavelakis had taken measurement for the new stair as the old one was completely gutted in the fire and we had discussed the creation of a solid stone wall to protect the new library entrance. This structure will be articulated so as to include the entrance to the mikveh. All of the carpets of the synagogue (some 30 odd and most of them antique Turkish) had been covered with soot and messed about by the fire-fighters and police. These have been packed up in readiness for cleaning.

On the 6^th January, a day after the fire we assembled together to recite Shaharith prayers at 9:00 as is our custom. The atmosphere was understandably sombre but the director – Mr Stavroulakis – tried to divert some of the understandable anger by looking over what had happened over the past 24 hours or so. We must be angry over what has happened to our synagogue. If we were not it would be an indication that we were either indifferent or morally numb. But exactly against what is our anger directed? The urban context in which Etz Hayyim figures at this moment must be considered carefully and any indifference on the part of the citizens to the material fabric of this city and its collective ‘psyche’ is tantamount to abetting to a degree the desecration of monuments, of homes and sites of common meeting. What we must be angry about is the ignorance that determines racism, discrimination or badly examined lives. We have tried at Etz Hayyim to be a small presence in the midst of what is at times almost aggressive ignorance. We have done this to such a degree that our doors are open from early in the morning until late in the day so that the Synagogue assumes its role as a place of prayer, recollection and reconciliation. In many ways we have been successful through this quiet presence – perhaps our ‘silent presence’ wears not too well on some and is even a source of annoyance to others. Often I have pointed out that we are perhaps the only synagogue of significance in Greece, possibly Europe, where there is little if any overt sign of protective security. Hand-bags are not checked, ID cards and passports are not examined, and one is not obliged to sign in. This character of the Synagogue must not change and the doors must remain open – or we have given in to the ignorance that has perpetrated this desecration. Our awareness of what ignorance can do to us will certainly determine how certain repairs are to be made – but at the same time we must be cautious about allowing ignorance to affect or determine the nature of our presence.

We will have a heavy burden of funding the necessary renovations and we hope that you as either old friends or new ones will assist us. Any donations will be deeply appreciated and, of course, welcome.

Nicholas Hannan-Stavroulakis / Director Etz Hayyim Synagogue/ Hania

Parados Kondylakis

P O Box 251,

Hania 73100, Crete

e-mail: info@etz-hayyim-hania.org

Web site: www.etz-hayyim-hania.org

UPDATE 7/1/2010 22.00 Photos from the fire in the Etz Hayim Synagogue’s blog.

Μια σαλονικιώτικη συναγωγή στο Τελ Αβίβ/ A salonican synagogue in Tel Aviv

Ελληνικά (english translation follows)

Όταν βρίσκομαι μπροστά από περιπτώσεις σαν και αυτή δεν μπορώ να εκφράσω τα συναισθήματα μου – από την μια αισθάνομαι περήφανος για την τεράστια έκταση της σαλονικιώτικης εβραϊκής παράδοσης σε όλο τον κόσμο και από την άλλη αισθάνομαι θλίψη και περιφρόνηση για μια πόλη σήμερα που αρνείται πεισματικά να έρθει σε ειρήνη καν με την σύγχρονη εβραϊκή παρουσία που είναι κληρονόμος της τεράστιας αυτής παράδοσης.

Αποψη του κοχυλιού από ψηλά/Πηγή:telavivinf.com

Πρόσοψη, απέναντι το σεφαραδίτικο εσωτερικό/Πηγή:hanneorla

Η Συναγωγή Εϊχάλ Γεουντά (στα εβραϊκά: בית הכנסת היכל יהודה‎, Beit haKnesset Hechal Yehuda) αποτελεί μια δωρεά της οικογένειας Ρεκανάτι στην πόλη του Τελ Αβίβ που γιορτάζει φέτος τα 100 της χρόνια. Η οικογένεια Ρεκανάτι, της οποίας το όνομα προέρχεται από την πόλη του Πόρτο Ρεκανάτι στην Αδριατική, ήταν μια από τις επιφανείς οικογένειες της πόλης ιδιαίτερα κατά τον 19ο και 20οαιώνα, με τον Λεόν Ρεκανάτι να είναι πρόεδρος της Κοινότητας της Θεσσαλονίκης την δεκαετία του ’30 και αντιδήμαρχος στο Δημοτικό Συμβούλιο. Τα αντιεβραϊκά μέτρα των κυβερνήσεων Βενιζέλου και το ακραίο αντισημιτικό κλίμα που κυριαρχούσε στην πόλη μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1923, που κορυφώθηκε με το πογκρόμ της εβραϊκής συνοικίας Κάμπελ στην Θεσσαλονίκη και μετέπειτα αθώωση των υπευθύνων, οδήγησαν χιλιάδες εβραίους της πόλης στην μετανάστευση – σημαντικό μέρος μετακινήθηκε στην Γαλλία όπου ήδη υπήρχε μια οργανωμένη μεγάλη κοινότητα σαλονικιών εβραίων, ενώ ένα μεγάλο ποσοστό οδηγήθηκε στην τότε Παλαιστίνη. Ο Λεόν Ρεκανάτι, ένθερμος σιωνιστής, αποφάσισε οτι το πογκρόμ του Κάμπελ αποτελούσε απλώς ένα δείγμα στο τι θα επακολουθούσε σε μια αντισημιτική Ευρώπη και μαζί με μια ομάδα σαλονικιών λιμενεργατών, (οι λιμενεργάτες και χαμάληδες της πόλης, το βαθύ προλεταριάτο μαζί με τους καπνεργάτες, ήταν σχεδόν αποκλειστικά εβραίοι), μετανάστευσαν στην Παλαιστίνη. Εκεί οι λιμενεργάτες αποτέλεσαν τον πυρήνα στον οποίο βασίσθηκε η ανάπτυξη των ισραηλινών λιμανιών της Χάϊφας και σε μικρότερο βαθμό του Τελ Αβιβ, ενώ ο Λεόν Ρεκανάτι δημιούργησε την πρώτη σεφαραδίτικη ιδιωτική τράπεζα, την Palestine Discount Bank που μετονομάστηκε μετά τον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας του 1948 σε Israel Discount Bank και μετεξελίχθηκε στην μεγαλύτερη ιδιωτική τράπεζα του Ισραήλ.

Οι Ρεκανάτι συνέχισαν το φιλανθρωπικό τους έργο που περιλαμβάνει από την βοήθεια στο Τσουρ Μωσέ, ένα ελληνοεβραϊκό χωριό στο Ισραήλ, έδρες Οργάνωσης και Διοίκησης επιχειρήσεων σε πανεπιστήμια του Ισραήλ, μέχρι και την προώθηση του ενδιαφέροντος στο ισραηλινό διαστημικό πρόγραμμα – εδώ ο ιστότοπος του ιδρύματος.  Στα πλαίσια αυτής της δραστηριότητας χρηματοδότησαν την δημιουργίας μια συναγωγής στο Τελ Αβίβ που παράλληλα θα αποτελούσε μνημείο στους 55.000 εβραίους σαλονικείς που δολοφονήθηκαν κατά την διάρκεια του Ολοκαυτώματος κυρίως στο Άουσβιτς αλλά και στην ίδια την Ελλάδα στα στρατόπεδα του Παύλου Μελά ή σε καταναγκαστική εργασία στην Αλεξάνδρεια Ημαθίας, το Λιανοκλάδι ή την Χαλκιδική.

Η συναγωγή είναι έργο των αρχιτεκτόνων Γιτζάκ Τολεντάνο και Ααρών Ρούσο και το σχήμα της είναι αυτό ενός κοχυλιού, σε ανάμνηση των κοχυλιών της παραλίας της Θεσσαλονίκης που ήταν κοινά πριν την τσιμεντοποίηση της παραλίας αλλά ακόμα είναι κοινά στην ανατολική Θεσσαλονίκη. Αυτό το ιδιαίτερο σχήμα της έχει κερδίσει το παρωνύμιο Συναγωγή του Κοχυλιού πέρα από το επίσημο όνομα της, ενώ αλλιώς είναι γνωστή ως Συναγωγή Ρεκανάτι ή αλλιώς Συναγωγή των Σαλονικιών, (σαλονικάϊμ).  Το επίσημο όνομα Εϊχάλ Γεουντά σημαίνει στα ελληνικά Οίκος του Ιούδα, (όχι του Ισκαριώτη προφανώς αλλά μια από τις 12 Φυλές του Ισραήλ). Η συναγωγή αποτελεί συχνή στάση σε τουρ αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος και θεωρείται μιας από τις πλέον ενδιαφέρουσες αρχιτεκτονικά στο Ισραήλ, (χαρακτηριστικό είναι το άρθρο του Independant που την προτείνει ως μέρος ενός 48ωρου break στο Τελ Αβίβ). Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της είναι η εξαιρετική εσωτερική αρχιτεκτονική που επιτρέπει και στους 600 ανθρώπους να βλέπουν και να ακούν από οποιοδήποτε σημείο. Επίσης αξίζει να σημειωθεί η προσπάθεια της συναγωγής να διατηρηθούν τα σαλονικιώτικα έθιμα όπως η ιδιαίτερη σαλονικιώτικη μουσική παράδοση και το σαλονικιώτικο τελετουργικό – ενώ προφανώς η συναγωγή είναι διαρρυθμισμένη εσωτερικά σύμφωνα με το σεφαραδίτικη αρχιτεκτονική.

Τα ανάγλυφα είναι έργα του Ιεζεκιήλ Κιμχή (Καμχή ;), ενώ τα βιτρώ είναι έργο του Ιωσήφ Σεαλτιέλ (Σαλτιέλ ;). Τα επίθετα είναι τυπικά ελληνοεβραϊκά, γεγονός που με κάνει να υποπτεύομαι οτι ισραηλινοί καλλιτέχνες ελληνικής καταγωγής συμμετείχαν στην δημιουργία. Η συναγωγή αποτελεί μια από τις σημαντικότερες σεφαραδίτικες συναγωγές σε ολόκληρο το Ισραήλ και σημαντικό μέρος των μελών της είναι ελληνοεβραίοι μετανάστες στο Ισραήλ – ταυτόχρονα επιτελεί ημιεπίσημα την λειτουργία ενός μνημείου στην μνήμη της σαλονικιώτικης πλευράς της Σοά/Ολοκαυτώματος στην Ελλάδα, (το επίσημο ισραηλινό μνημείο βρίσκεται στην Κοιλάδα των Κοινοτήτων στο Μουσείο του Ολοκαυτώματος Γιαντ Βασέμ στην Ιερουσαλήμ).

_

Άποψη από κοντά – στα αριστερά επιγραφή που αφιερώνει τη συναγωγή στην Θεσσαλονίκη / Πηγή: wikimedia

Απλώς ως επίλογο αξίζει να σημειώσουμε οτι κάτι τέτοια δεν θα μπορούσε ποτέ να χτιστεί στην Ελλάδα μιας και η ανέγερση μιας συναγωγής απαιτεί την έγγραφη άδεια από τον οικείο Μητροπολίτη αλλά και για τους ίδιους λόγους που ο Δήμος της Θεσσαλονίκης αρνήθηκε διαχρονικά την δημιουργία ενός Μνημείου στη Σοά/Ολοκαύτωμα, ενώ ακόμα και σήμερα δηλώνει επίσημα οτι η δολοφονία των σαλονικιών εβραίων δεν τον αφορά.

Υγ. Για περισσότερες φωτογραφίες για τους αναγνώστες με αρχιτεκτονικά ενδιαφέροντα μπορείτε να επισκεφτείτε την Hanneorla @ Flickr, την Σάντα Κάουφμαν, curiousl @ flickr γιατί ειλικρινά οι ελάχιστες φωτογραφίες που παρέθεσα αδικούν αυτό το πανέμορφο κτίσμα, ο SK έχει επίσης μια υπέροχη αεροφωτογραφία του Τελ Αβίβ εδώ.

English

When I find myself in front of cases such as this I find extremely difficult to express my feelings; in some ways I find myself proud of the huge extent of the Salonican Jewish tradition but on the other hand I cannot but feel sad and contempt for a modern Thessaloniki which stubbornly denies  to come in peace even with its contemporary Jewish presence which is heir of this huge tradition.

View of the "Shell" from above/Source:telavivinf.com

Main view/source:hanneorla

The Heychal Yehuda Synagogue (in Hebrew: בית הכנסת היכל יהודה‎, Beit haKnesset Hechal Yehuda) is the fruit of a donation by the Recanati family to the city of Tel Aviv which celebrates its 100 years this year. The Recanati family, whose name derives from Porto Recanati in Adriatic Italy, was one of the prominent families in Salonica especially in the 19th and 20th century with Leon Recanati being the Chairman of the Jewish Community of Thessaloniki and vice-Mayor of the city. The anti-Jewish laws enacted by the Venizelos governments and the antisemitic climate of the city after the greco-turkish exchange of populations in 1923, which climaxed in the Kambel District Pogrom in Salonica, forced thousands of Salonican Jews to emigrate; an important part was directed to France where an established Salonican Jewish community already existed, while another part headed to Palestine. Leon Recanati, a fervent zionist, decided that the Kambel Pogrom was just the start for what was about to happen in an increasingly antisemitic Europe and together with a group of salonican port workers, (the proletariat of the port of Salonica was decidedly Jewish), emmigrated to Palestine. The port workers went to become the cornerstone of the growth of the israeli ports of Haifa and in a lesser degree of Tel Aviv, while Leon Recanati founded the first sephardic bank of Israel with the Palestine Discount Bank, after the War of Independence in 1948 being renamed Israel Discount Bank, which later evolved into the largest private bank of Israel.

The Recanati continued with their charity work which includes help to the Greek-Jewish village of Tzur Moshe, various chairs in israeli universities and even a project to increase interest in the israeli space program – here you can find the site of the foundation. Within this framework they financed the creation of a synagogue in Tel Aviv which would serve also a monument to the  55.000 Salonican Jews murdered mainly in Auschwitz but also in mainland Greece in the Pavlos Melas camp and in forced labor in Alexandria Imathias, Litochoro and Chalkidiki.

Glasses

The synagogue is work of the architect Yitzak Toledano and the engineer Aaron Russo and its shape is one of a seashell resembling the shells of the Salonica beaches which were common before the cementification of the promenade but still exist in eastern Salonica. This particular shape has earned her the nickname Seashell Synagogue besides it’s official name, while it is also known as the Recanati Synagogue or the Synagogue of the Salonicans, (salonikaim). It’s official name means the House of Judas, (not Judas the Iscariot of course but one of the 12 tribes). The synagogue is often part of architectural tours of Tel Aviv and is considered one of the most interesting ones, architecturally, in all of Israel, (indicative is the Independent article suggesting it as part of a 48hour break in Tel Aviv). A particular feature is the ability of all 600 persons to see and hear from any point. A special note is to be made for the worthy efforts of the synagogue to maintain it’s salonican customs like the particular salonican music tradition and the salonican rituals, while obviously the interior follows the sephardic style

The relief is work of Yezekiel Kimchi (Kamchi ?) and the glasses belong to Joseph Shealtial (Saltiel ?). The names are typical among Greek Jewry so I suspect that israeli artists of greek origin where also involved in the project. The synagogue is among the most important sephardic synagogues in Israel and an important part of its congregation are Jewish Greek immigrants to Israel – it also acts as a semi-official physical monument dedicated to the memory of the Salonican aspect of the Shoah in Greece, (the official Israeli memorial can be found in the Valley of the Communities the Holocaust Museum of Yad VaShem in Jerusalem).

_

An upclose view-on the left one can see the dedication to Thessaloniki/ source: wikimedia

As an epilogue I would like to point out that such a project would never be possible in Greece since the creation of a synagogue requires the written permit of the local Greek Orthodox Metropolite but also for the same reasons which the Municipality of Thessaloniki has officially denied the creation of a Holocaust Monument and even today states that the murder of Salonican Jews is of no concern of his.

PS. For more photos for the readers with architectural interests you can head to Hanneorla @ Flickr source for many of the photos, Sanda Kauffman also source of photos, curiousl @ flickr because the few photos I have here are not doing justice to this magnificent building, SK also has a fantastic aerial shot of Tel Aviv here.

Σιμχά Τορά και Eβραϊκά παρατσούκλια / Simcha Torah and Jewish nicknames

Ελληνικά (english translation follows)

Ενα Σέφερ Τορά/source:wikipedia

Με το τέλος του Σουκώτ έρχεται η γιορτή της Σιμχά Τορά που στα ελληνικά αποδίδεται ως η γιορτή της Χαράς της Τορά, (Τορά ονομάζεται η Πεντάτευχος και πάνω κάτω αντιστοιχεί στην σε αυτό που οι Χριστιανοί ονομάζουν Παλαιά Διαθήκη). Στη Σιμχά Τορά γιορτάζουμε το τέλος του ετήσιου κύκλου ανάγνωσης της Τορά που διαιρείται σε 52-54 εβδομαδιαία κομμάτια, (περασσά), που διαβάζονται κάθε βδομάδα στην Συναγωγή. Η ανάγνωση του τελευταίου κομματιού αποτελεί την αφορμή για μια μεγάλη γιορτή στην συναγωγή.

Οπως ξέρουμε η συμμετοχή στην ίδια την λειτουργία δεν αποτελεί αποκλειστικότητα του ραβίνου όπως ο ιερέας που ηγείται στην χριστιανική ορθόδοξη τελετουργία, αλλά ο κάθε εβραίος συμμετέχει ατομικά και μπορεί να τελέσει αυτός την όποια λειτουργία. Έτσι στην Ελλάδα υπάρχει το έθιμο για την Σιμχά Τορά να διαλέγονται δύο άτομα, συνήθως νιόπαντροι, που ο ένας ονομάζεται Χατάν Τορά δηλαδή γαμπρός της Τορά που διαβάζει το τελευταίο κεφάλαιο και ο άλλος Χατάν Μπερεσίτ δηλαδή γαμπρός της Γέννεσης που είναι το πρώτο κεφάλαιο.

Εγκαίνια της Μπετ Ελ/Πηγή:ΚΙΣ

Κατά την διάρκεια της τελετής οι κύλινδροι της Τορά, (αυτοί στην φωτογραφία αριστερά και που ονομάζονται Σέφερ Τορά), περιφέρονται 7 φορές γύρω από την Συναγωγή (οι λεγόμενες ακαφότ) και συχνά περνάνε κάτω από μια χουπά γιατί ο δεσμός του εβραϊκού λαού με την Τορά παρομοιάζεται με τον γάμο. Αυτό όμως που δεν γίνεται εύκολα αντιληπτό είναι οτι αυτές οι περιφορές δεν γίνονται σε κλίμα αυστηρό ή έστω σοβαρό. Η πρώτη περιφορά γίνεται από τους δύο Χατάν ενώ ολόκληρος ο κόσμος στην συναγωγή τραγουδά και χορεύει. Ακόμα και στις πιο λιτές συγκεντρώσεις ο θόρυβος από τα τραγούδια ακούγεται ως έξω, ενώ στο παρελθόν ήταν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να καταναλωθούν σημαντικές ποσότητες από ρακί. Μάλιστα ορισμένες συναγωγές, που οφείλουμε να θυμόμαστε αποτελούσαν έναν ημιαυτόνομο μικρόκοσμο, όπως η Συναγωγή Σιτσίλια στην Θεσσαλονίκη το είχαν θεσμοθετήσει και αμέσως μετά την ανάγνωση του τελευταίου κομματιού ένα μπουκάλι ρακί περνούσε από χέρι σε χέρι και ο καθένας έπινε από μια γουλιά, ενώ μετά τους προσφέρονταν από λίγο απόσταγμα κανέλας για να αρωματίσουν τα μαντήλια τους σε ανάμνηση της χαράς και ευωδίας που προκαλεί το ξεκίνημα ανάγνωσης της Τορά από την αρχή.

Μικρά παιδιά ετοιμάζονται να κακοποιηθούν από αδίστακτες γριούλες/Πηγή:aitzhayim.org

Μετά τους χατάν τις υπόλοιπες περιφορές τις κάνουν τα μικρότερα παιδιά τα οποία δέχονται άγρια κακοποίηση από τους ηλικιωμένους που παρευρίσκονται υπό μορφή τσιμπημάτων των μάγουλων ή ανακατώματος των μαλλιών καθώς περνάνε μέσα στα τραγούδια και τον χορό, (ο γραφών έχει παιδικά τραύματα όπως φαντάζεστε). Όπως είπαμε τα τραγούδια συνεχίζουν ακάθεκτα, ενώ σε μερικές συναγωγές τους ραίνουν με ροδοπέταλα, (ιδιαίτερα αν υπάρχει γυναικωνίτης σε όροφο όπως έχω δει στην Συναγωγή Μοναστηριωτών στην Θεσσαλονίκη και που αποτελεί ένα επιβλητικό θέαμα μαζί με την ιδιαίτερη ακουστική της), ή παλαιότερα με γλυκά. Η φωτογραφία δεξιά αν και προέρχεται από μια διαφορετική περίσταση, τα εγκαίνια της Συναγωγής Μπετ Ελ στο εβραϊκό γηροκομείο Ρέστειον στην Αθήνα, είναι άκρως ενδεικτική της όλης ατμόσφαιρας.

Η κάθε συναγωγή είχε τα δικά της έθιμα, πχ η Συναγωγή Εβόρα στην Θεσσαλονίκη συνήθιζε να ετοιμάζει μια μεγάλη ποσότητα από ρύζι το οποίο το πετούσε στους χατάν φωνάζοντας «αρρόζ» γιατί το παρατσούκλι της συναγωγής ήταν «ρύζι». Μερικά από αυτά έχουν αφεθεί, ενώ άλλα νέα έχουν δημιουργηθεί. Στην Αθήνα στην συναγωγή της οδού Μελιδώνη σήμερα συνηθίζουν να μοιράζουν μεγάλες λαμπάδες που δημιουργούν μια φανταστική ατμόσφαιρα στο εξωτερικό της συναγωγής από τους εκατοντάδες εβραίους που μαζεύονται για να τραγουδήσουν. Παλαιότερα συνηθίζονταν να γίνεται μια πομπή που συνόδευε τους χατανίμ σπίτι, εν μέσω τραγουδιών και γέλιων – για ευνόητους λόγους αυτό το έθιμο έχει ατονήσει σήμερα.

Με την Σιμχά Τορά συνδέεται και το έθιμο στην Θεσσαλονίκη, οτι κάθε συναγωγή είχε το δικό της παρατσούκλι το οποίο έπαιζε μεγάλο ρόλο κατά την διάρκεια αλλά και μετά τη γιορτή. Το παρατσούκλι αυτό δεν είχε σχέση με άλλα παρατσούκλια του υπόλοιπου χρόνου αλλά σχετίζονταν ειδικά με την γιορτή, πχ η παλαιότερη συναγωγή της Θεσσαλονίκης που είχε ιδρυθεί τον 1ο αιώνα προ Κοινής Εποχής, στην γωνία Καλαποθάκη και Δημοσθένους, ονομάζεται Ετς αΧαίμ και την αποκαλούσαν οι υπόλοιποι εβραίοι κααλ δε λος γρέγος, δηλαδή συναγωγή των ελλήνων γιατί ανήκε στους ρωμανιώτες εβραίους. Το παρατσούκλι της όμως για το Σιμχάτ Τορά ήταν Ajo, δηλαδή σκόρδο γιατί υποτίθεται το αγαπούσαν ιδιαίτερα τα μέλη της.

Σήμερα η (εγκαταλελειμμένη) Ιτάλια Γιασάν/Πηγή:Ραδάμανθυς

Τα παρατσούκλια είχαν διάφορες προελεύσεις: τα μέλη της Μαγιόρ που βρισκόνταν γωνία Βενιζέλου με Τσιμισκή και είχε ιδρυθεί το 1492 ονομάζονταν ladron, δηλαδή κλέφτες. Αφορμή ήταν ο ανάγλυφος πύργος στο ιερό της συναγωγής που απεικόνιζε τον θυρεό των Τόρρες που ήταν οι προύχοντες της συναγωγής και διέθετε ένα πύργο που ανήκε στο οπλοστάσιο της Πάλμα, πρωτεύουσας της Μαγιόρκα από όπου κατάγονταν. Ο πύργος αυτός θύμιζε τους πύργους στο Γεντί Κουλέ όπου έκλειναν τους φυλακισμένους και από εκεί το όνομα. Τα μέλη της Προβένσια που ιδρύθηκε το 1394 από πρόσφυγες από την Προβηγκία ονομάζονταν proves, δηλαδή φτωχοί και αποτελούσε παραφθορά του ονόματος τους. Η συναγωγή Ιτάλια ιδρύθηκε μεταξύ του 1423 και 1492 και λόγω μεγέθους διαιρέθηκε στην Ιτάλια Γιασάν και Ιτάλια Χαντάς – η πρώτη βρίσκονταν στην σημερινή Πλατεία Αριστοτέλους που ονομάζονταν τότε Madrezika del Agua όπως σωστά μας πληροφορεί ο Ν.Γενημάκης, ενώ η δεύτερη στην γωνία Κ.Ντίλ (τότε ονομάζονταν Kucuk Italia Havrasi) και Βασ.Ηρακλείου (Haham Matalon) – ενώ σήμερα μπορείτε να την βρείτε στην οδό Βελισσαρίου στην φωτογραφία δεξιά. Το παρατσούκλι και τον δυο όμως ήταν raton, δηλαδή ποντίκι και τους έφερνε σε ευθεία αντιπαράθεση με τους θανάσιμους εχθρούς τους: την Συναγωγή Αραγόν που ήταν οι gato, αναφορά στην οικογένεια Γκατένιο που ήταν η καρδιά της συναγωγής. Ετσι λοιπόν όταν παρέες από την Ιτάλια Γιασάν περνούσαν μπροστά από τις πομπές της Αραγόν, πειράγματα εκτοξεύονταν από τις δυο παρατάξεις: Huid ratones que nosotros los gatos os vamos a tragar – Τρέξτε ποντίκια γιατί εμείς οι γάτοι θα σας κάνουμε μια χαψιά !

Οι συναγωγές της Θεσσαλονίκης ήταν δεκάδες και είναι δύσκολο να αναφέρω όλα τα παρατσούκλια: θα περιοριστώ στην συναγωγή των Ασκεναζίτων Ασκενάζ που γενικώς την αποκαλούσαν κααλ δε λος λόκος (συναγωγή των τρελών) αλλά για το Σιμχά Τορά υιοθετούσαν το mosca (μύγα) πιθανότητα αναφερόμενοι την καταγωγή από την Μόσχα. Τα μέλη της Συναγωγής Πούλια ονομάζονταν macarron ενδεικτικό της διαχρονικής σχέσης των ιταλών με το συγκεκριμένο έδεσμα, ενώ παρά την μεγάλη περηφάνια των μελών της Οτραντο το όνομα τους ήταν gallo γιατί θεωρούνταν φιλέριδες που αποτυπώνεται και στο παρατσούκλι κάαλ δε λος καμπάνταϊς (καπάνταης είναι ο κουτσαβάκης στα τούρκικα). Η Καταλάν, στην γωνία Αγ.Σοφίας και Καστριτσίου, ονομάζονταν figo λόγω της παρουσίας συκιών δίπλα από την πόρτα της συναγωγής, αν και επιτήδειοι την αποκαλούσαν figo loco λόγω της ισχυρογνωμοσύνης των μελών της. Η Νεβέ Σεντέκ στην Φράγκων είχε το όνομα huerno λόγω της παρουσίας ενός μεγάλου κέρατος στον τοίχο ενάντια στο κακό μάτι. H Γκερούς Σεφαράντ, ίσως η σημαντικότερη ιστορικά λόγω της σύνδεσης της με δυο ογκόλιθους της παγκόσμιας εβραϊκής θρησκείας τον Σαμουέλ ντι Μεδίνα και τον Ιωσέφ Κάρο, βρισκόταν στο Καπάνι από το 1492 και το παρατσούκλι της ήταν mescita, δηλαδή μιναρές.

Και με αυτά: Χαγκ Σαμέαχ – Χαρούμενη Γιορτή!

Σημείωμα για μελλοντικές αναρτήσεις: η ενδιαφέρουσα ιστορία της συναγωγής Ιτάλια Γιασάν, ο εβραϊκός γάμος μιας και αναφέρθηκα στην χουπά, τα προστατευτικά των σεφερ τορά που είναι προνομιούχος τομέας της εβραϊκής τέχνης και ο ισχυρισμός οτι οι εβραίοι της Θεσσαλονίκης έφεραν το ρακί στον ελλαδικό χώρο, (argos beware)…

English

A Sefer Torah/source:wikipedia

With the end of Sukkot the feast of Simcha Torah comes along which can be freely translated as the feast of the Joy of the Torah, (where Torah is the Pentateuch which is approximately what Christians refer to as the Old Testament). In Simcha Torah we celebrate the end of the yearly circle of the Torah reading, which is divιded in 52-54 segments called perasha and are publicly read each week in the synagogue. The reading of the last part is cause for a great celebration in the temple.

As we know the participation in the Jewish rituals are not limited to the rabbi as in Christian rituals the priest leading the congregation; instead each Jew is participating on his own and he may conduct the service himself. So in Greece we have the custom of picking two people for the ceremony, usually newlyweds during the past year; the first is called Hatan Torah, the groom of the Torah and he reads the last chapter, while the other one is called Hatan Beresheet where Beresheet being the hebrew name for the first chapter of Genesis.

Beth El Synagogue opening/Source:CJB

During this ceremony the cylinders of the Torah, (those on the picture to your left and called Sefer Torah), are being carried around the synagogue for 7 times, (the akaphot) and often they pass under a chuppa because the bond of the Jewish people with the Torah is often compared to a wedding. The thing that may not be clear though is that these passages are not done in a serious or even austere climate. The first revolution is done by the two Hatanim while the whole congregation sings and dances. Even in the most spartan gatherings the sound of the songs can be heard from the outside and in the past it was a prime opportunity to down significants amounts of raki. Some congregations had even introduced this to their minhag like the Sicilia Synagogue in Salonica where after the last chapter a bottle of raki passed among the faithful for a sip and then some cinnamon essence was used to dampen the handkerchiefs as to remind of the joy and sweet fragrance produced when beginning to read the Torah from the start.

Small children ready to be molested by nasty old ladies/Source:aitzhayim.org

After the hatanim the other six akkafot are performed by the youngest children who are brutally illtreated by the elderly with violent peckings of the  cheeks or messing of the hair, (the writer does foster child traumas as you can imagine). As we said the singing continues while in some synagogues they are  sprinkled with rose petals, (especially if there is a women’s loft as I saw in the Monastirioton Synagogue in Salonica coupled with it’s special acoustics), or with sweets in the older times. The photo in the right although from a different occasion, the opening of the new synagogue Beth El in the Jewish Restion Elders’ Home in Athens, is indicative of the climate reigning.

Each synagogue had it’s own customs, eg the Evora Synagogue prepared a huge amount of rice which would be thrown by the people to the hatanim shouting arroz which was the nickname of the the synagogue.  Some of these have been forgotten while new ones have emerged: in Athens in the Synagogue of Melidoni Street they hand out huge candles which create a fantastic atmosphere in the exterior of the synagogue as hundreds of Jews gathered to sing. It was customary to accompany the hatanim home after the feast but this custom has been, understandably, abandoned nowadays.

The custom that each synagogue in Salonica had its own nickname was linked to the Simcha Torah and this played a major role during and after the celebrations. This nickname had nothing to do with the usual nicknames which were frequent during the rest of the year but were specifically linked to the Simcha Torah. For example the Etz aChaim Synagogue, the oldest in Salonica since it was founded in the 1st century BCE in the corner of Kalapothaki and Dimosthenous Streets, was called by the rest of the Jewish population Qaal de los Griegos because it was the congregation of the greek speaking Romaniote Jews. It’s nickname during the Simcha Torah though was Ajo because the members were presumably especially fond of garlic.

Τhe now abandoned Italia Yashan Synagogue/source:radamanth

The nicknames had many origins: the Mayor Synagogue members in the angle between Venizelou and Tsimiski Street founded in 1492 were called ladron, ie thieves. The occasion was the tower in relief over the echal of the synagogue which depicted the Torres family shield which was an eminent family of the congregation. The tower was reminiscent of the Palma de Mayorca arsenal from which most families originated and reminded of the Yedi Kule Towers in Salonica where the prisoners were kept, ergo the nickname. The Provencia Synagogue founded in 1394 by Provence, France refugees had it’s members called proves, ie poor as a  corruption of their name. The Italia Synagogue was founded between 1423 and 1492 and because of its size divided into Italia Yashan and Italia Hadash – the fist one was found in the contemporary Aristotle Square which was then called Madrezika del Agua as N.Genimakis correctly informs us, while the second could be found in C.Diehl Str, (then Kucuk Italia Havrasi) and Vasileos Irakliou (then Haham Matalon Str). Later the Italia Yashan Synagogue was moved to Velisariou Str and you can see it in the photo in your right. The nickname of both was raton, ie mouse and their mortal enemies were the Aragon Synagogue which were the gato, a reference to the important family of the Gattegno. So when companies for the Italia Yashan synagogue passed before the Aragon companies jokes were heard from both sides: Huid ratones que nosotros los gatos os vamos a tragar – Run mice because us the cats will make a mouthful of you !

The Salonica synagogues were counted buy the dozens and it’s hard to mention them and their nicknames: I’ll limit myself the the single Ashkenazi synagogue called Ashkenaz which may have been known as Qaal de los locos (congegation of the crazy ones) but for Simcha Torah were known as mosca (fly), probably an allusion the origins from Moscow. The Puglia Synagogue‘s members were known as macarron, indicative of the timeless bond of the italians with pasta, while despite the self pride of the Otranto Synagogue’s members they were known as gallo because of their feisty character which earned them also the Qaal del los kabadayis (kabadayis is turkish for toughie) nickname the rest of the year. Catalan Synagogue in the angle of St.Sophia and Kastritsiu str. was called figo because of the fig plants near the entrance, although often called figo loco because of the stubbornness of its members. Newe Sedeq Synagogue in Frangon Str. was called huerno because of a big horn nailed in the walls of the synagogue to guard from the evil eye. The first sephardic synagogue to be founded was Gerush Sefarad Synagogue, maybe the most important in history because of its connection to two giants of Jewish religion Samuel di Medina del Campo and Yosef Karo, was found in the Kapani market since 1492 and was called mescita, ie minaret.

And with that: Chag Sameach – Happy Holidays !

A small note for future posts: the interesting story of the Italia Yashan Synagogue, the Jewish wedding since I spoke of the chuppa, the Sefer Torah containers which are a privileged area of Jewish art and an explanation of the connection of the Jews to the raki which I believe argos shall find interesting.

Μια συναγωγή στην Αρχαία Αγορά / A synagogue in the Ancient Agora

Ελληνικά

Δεν υπάρχουν πολλά αξιοθέατα εβραϊκού ενδιαφέροντος στην Αθήνα, συγκρινόμενη με την Θεσσαλονίκη αλλά μερικές φορές τυχαίνουν μερικές απρόσμενες ανακαλύψεις στα πιο απρόσμενα μέρη. Ήμουν τυχερός να κάνω μια τέτοια ανακάλυψη καθώς περπατούσα στην Αρχαία Αγορά και τυχαίως διαπιστώνοντας οτι ένα κτίριο, κατά τη διάρκεια της ζωής του, είχε χρησιμεύσει και ως συναγωγή.

Στην πινακίδα διαβάζουμε οτι το κτίριο αρχικά υπήρξε το Μητρώο όπου φυλάσσονταν τα δημόσια έγγραφα της πόλης και είχε χτιστεί γύρω στο 150 π.κ.ε. Διαβάζουμε οτι το κτίριο καταστράφηκε το 267 μ.κ.ε. και αργότερα τμήματα του χρησιμοποιήθηκαν ως ταβέρνα, εβραϊκή συναγωγή και ελαιοτριβείο μέχρι την εγκατάλειψη του στους βυζαντινούς χρόνους. Μπορείτε να το δείτε στην φωτογραφία ενώ πιο πίσω φαίνεται ο ναός του Ηφαίστου.

Γυρνώντας πίσω στο σπίτι έψαξα αλλά δεν μπόρεσα να βρω την αρχαιολογική μελέτη πάνω στην οποία βασίστηκε η υπόθεση αυτή, αν και όπως ανακάλυψα πρόσφατα, υπάρχουν πολλά αρχαία εβραϊκά μνημεία στην Ελλάδα τα οποία δεν ήξερα και δεν εντοπίζονται online. Η μόνη σίγουρη πληροφορία, που γνωρίζω εγώ, για την υπόθεσης της χρήσης ως συναγωγή ήταν η εύρεση ενός μαρμάρινου κομματιού, (αυτό στην φωτογραφία δεξιά). Το συγκεκριμένο θραύσμα απεικονίζει μια επτάφωτη λυχνία που ονομάζεται μενορά και ένα συγκεκριμένο φυτό, (λουλάβ), τα οποία αποτελούν μέρος της κλασσικής εβραϊκής εικονογραφίας της εποχής και μάλλον ανήκει στον 3ο αιώνα.

Στην σειρά «Βόλτες στην Αθήνα» επίσης:

Η συνοικία του Γιουσουρούμ

English

Not many sites of jewish interest exist in Athens, compared to Thessaloniki but sometimes one gets unexpected finds in the most unexpected places. I was able to make such a find while strolling along the Ancient Agora of Athens and casually discovering that one the buildings had served, at some part of it’s life, as a synagogue.

The building originally housed the Mitroon, the city’s public documents keeping authority and was built around 150 BCE. The tourist sign tells us that the building was eventually raided and destroyed in 267 CE and later on parts of it served as a tavern, a jewish synagogue and an oil-press until the building was deserted in the byzantine era. You can see it in the photo, while the larger temple behind it is the Temple of Ephestus which I’m kind fond of.

Going back to a computer I didn’t find any archeological paper that deals with the subject although admittedly, as I recently found out, there are a lot of ancient jewish monuments in Greece that I was not aware of. The only information I was able to find documenting it’s use as a synagogue is the discovery of a small marble piece, (you can see it on the right above). This fragment depicts a menorah and a specific plant, (lulav), which are part of the classic jewish iconography of the era; presumably it dates around the 3rd century CE.

In the «Visiting Athens» series:

The Yousouroum neighbourhood