Ο λίβελλος του αίματος στην Θεσσαλονίκη και στο Πορτ Σάϊντ / Blood Libel in Salonica and in Port Said.

Ελληνικά (english translation follows)

Κατά τύχη πριν αρκετό καιρό έπεσε στα χέρια μου μια συλλογή από ξένες εφημερίδες που αναφέρουν περιστατικά που αφορούν τους εβραίους στην Εγγύς Ανατολής στα τέλη του 19ου αιώνα και τις αρχές του 20ου.

Στην συγκεκριμένη περίπτωση διάλεξα ένα απόσπασμα από τους The New York Times από τις 26 Ιουλίου 1903 που μπορείτε να δείτε εδώ στην αυθεντική μορφή του. Το άρθρο μιλάει για την προετοιμασία ενός ουκάζε από τον Τσάρο της Ρωσικής Αυτοκρατορίας με σκοπό την προστασία από ρώσων εβραίων τις συνεχόμενες σφαγές των πογκρόμ, (η ειρωνεία βέβαια είναι ότι οι σφαγές συχνά ήταν σχεδιασμένες από την ίδια την κεντρική εξουσία).

Η ελπίδα ήταν ότι θα προσέφερε την ίδια προστασία που προσέφερε το φιρμάνι του Σουλτάνου στους εβραίους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και το οποίο εκδόθηκε μετά τους λίβελους του αίματος που προκάλεσαν τα διαβόητα πογκρόμ της Δαμασκού και της Ρόδου.

Ο αρθρογράφος αναφέρει οτι έκτοτε οι λίβελοι του αίματος ήταν λίγοι και θυμάται μόνο ένα περιστατικό πριν από 15 χρόνια, (δηλαδή περίπου το 1888), στην Θεσσαλονίκη. Τότε οι εβραίοι κατηγορήθηκαν από τον Μητροπολίτη ότι πήραν 2 μικρά χριστιανόπουλα για να πιούν το αίμα τους στις θρησκευτικές τελετές τους – ο αρθρογράφος ισχυρίζεται οτι χάρη στο φιρμάνι ο διοικητής της πόλης Γκαλίμπ Πασά κατάφερε να αποφύγει την επέκταση της αναταραχής  μέχρι που βρέθηκαν τα παιδιά στα χέρια μια καθολικής ιταλικής οικογένειας.

Προσωπικά στην συγκεκριμένη περίπτωση αμφιβάλλω για την πραγματική έκταση των επεισοδίων – ο εβραίοι της πόλης ήταν τόσοι πολλοί και τόσο δυναμικοί και οι χριστιανοί έλληνες τόσοι λίγοι που θα ήταν αδύνατη η δημιουργία εκτεταμένων ταραχών. Αντίθετα η μικρή ελληνική κοινότητα μπορούμε να πούμε οτι διακρίθηκε από την σχετική, για την εποχή βέβαια, μετριοπάθεια της χωρίς όμως όπως είδαμε να στερείται των απαραίτητων για την εποχή θρησκευτικών προκαταλήψεων – μια μετριοπάθεια που προβλημάτιζε τους κατοίκους του νεότευκτου Ελληνικού Βασιλείου.

Από την άλλη η περίπτωση του πογκρόμ στο Πορτ Σάϊντ της Αιγύπτου είναι πολύ διαφορετική. Το 1892 μέλη της ελληνικής παροικίας επιτίθενται σε ένα ή περισσότερους εβραίους και τους σκοτώνουν όταν διαδίδονται φήμες οτι ένα χριστιανόπουλο έχει απαχθεί και θυσιαστεί σε εβραικές τελετουργικές ανθρωποθυσίες. Παραθέτω το ίδιο το κομμάτι γιατί πιστεύω οτι έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, μπορείτε να το βρείτε στην αυθεντική μορφή εδώ.

AN   ANTI-JEWISH   OUTRAGE.
CONFLICTING   ACCOUNTS  OF   A   MURDER AT   PORT   SAID.
BERLIN, April 6.—The Kreuz-Zeitung and the TageBlatt publish conflicting reports about an anti-Jewish outrage at Port Said.

The former paper accuses the Jews there of kidnapping a Greek child for sacrificial purposes and says the Greeks attacked and killed two Jews.

The Tageblatt’s story, which is the more probable one, states that some loafing Greeks, seeing Greek and Jewish children playing together, took advantage of this fact to attack a Jewish house, in which they killed an aged Jew, smashing his skull and breaking his ribs and legs, and then heaped insult on the corpse.

Published: April 7, 1892 Copyright © The New York Times

Δυο πράγματα να παρατηρήσουμε:
1. Οι ταραχές εμφανίζονται λίγο μετά από το πογκρόμ της Κέρκυρας, (όπως γνωρίζουμε η δολοφονία μια μικρής εβραίας προκαλεί δολοφονικό παροξυσμό στον χριστιανικό λαό της Κέρκυρας και την διάδοση φήμων οτι στην πραγματικότητα ήταν χριστιανή και την είχαν δολοφονήσει οι εβραίοι για να χρησιμοποιήσουν το αίμα της σε θρησκευτικές τελετές – κατά την διάρκεια των επεισοδίων δεκάδες εβραίοι δολοφονούνται και μόνο η απειλούμενη στρατιωτική παρέμβαση ξένων δυνάμεων σταματάει την σφαγή).

2. Το δεύτερο είναι οτι η πρώτη γερμανική εφημερίδα, η Kreuz-Zeitung, δεν αναφέρει απλώς το γεγονός αλλά και αυτή με την σειρά της υιοθετεί τους ισχυρισμούς οτι οι εβραίοι όντως πίνουν το αίμα των χριστιανόπουλων !

Οσο χαζή και απαρχαιωμένη σας φαίνεται η ιδέα των εβραϊκών ανθρωποθυσιών και οτι εγώ, ως αμπραβανέλ, μπορώ να σας αρπάξω για να σας πιω το αίμα μην είστε σίγουροι οτι ανήκουν στον 19ο αιώνα και δεν αποτελούν μέρος της σημερινής ελληνικής πραγματικότητας. Αυτό μπορεί να αφορά τον πρόεδρο ενός αντισημιτικού ελληνικού κοινοβουλευτικού κόμματος που κατηγορεί τους εβραίους οτι μυρίζουν αίμα όπως ο Γιώργος Καρατζαφέρης όπως στον Μεσαίωνα, μπορεί να αφορά μια λαϊκίστικη δεξιά εφημερίδα όπως την Απογευματινή ή μπορεί να αφορά και μια «εναλλακτική» και «προοδευτική» ιστοσελίδα όπως το tvxs.gr του Στέλιου Κούλογλου που με το τελευταίο ρεπορτάζ του αποδεικνύεται οτι αποτελεί την αριστερή λαικίστικη απάντηση στην Απογευματινή.

English

By sheer chance I happened to run by a collection of clippings by old foreign newspapers that report incidents that regard Jews in the Near East at the end of the 19th century and the beginnings of the 20^th.

In this case I selected a piece by The New York Times published on July, 26th 1903 that can be found in its original form here. It talks about an ukaz being issued by the Czar of the Russian Empire aiming to protect the Russian Jews by the continuous slaughtering of the pogroms, (the irony being that these pogroms were often organized by the State itself).

The hope was that it would offer the same kind of protection that a firman issued by the Sultan in 1840 guaranteed to the Jews of the Ottoman Empire after the blood libels that caused the infamous pogroms of Damascus and Rhodes.

The journalist reports that since then the blood libels had decreased and he remembered only of an incident 15 years ago, (ie about 1888), in «Salonika». The story was that the orthodox Bishop of accused Jews of taking 2 small christian children to drink their blood in their religious ceremonies – the journalist says that thanks to the firman the governor of the city Ghalib Pasha managed to keep incidents from spreading until the boys were found in a italian catholic family.

Personally I doubt over the effective proportions of the incident; the Jews of the city where so many and so dynamic and the christian greeks where so few that extensive disorders were impossible. On the contrary the small greek community was known for its relative moderation without this meaning that they lacked the necessary, for the times, religious prejudice, (on the other hand  exactly this moderation troubled the inhabitants of the young Greek Kingdom).

On the other hand the situation in Port Said in Egypt was quite different; the pogrom that took place there was organized by some Greeks of the local greek community which attacked and killed some Jew(s) because they believed that they had kidnapped a Greek child to use in ceremonial sacrifices. I would like to post here the whole NYT article because I find it itself rather revealing:

AN   ANTI-JEWISH   OUTRAGE.
CONFLICTING   ACCOUNTS  OF   A   MURDER AT   PORT   SAID.
BERLIN, April 6.—The Kreuz-Zeitung and the TageBlatt publish conflicting reports about an anti-Jewish outrage at Port Said.

The former paper accuses the Jews there of kidnapping a Greek child for sacrificial purposes and says the Greeks attacked and killed two Jews.

The Tageblatt’s story, which is the more probable one, states that some loafing Greeks, seeing Greek and Jewish children playing together, took advantage of this fact to attack a Jewish house, in which they killed an aged Jew, smashing his skull and breaking his ribs and legs, and then heaped insult on the corpse.

Published: April 7, 1892
Copyright © The New York Times

We can note two interesting aspects in this story:
1. The incidents happen just after the Corfu Pogrom, (as we know the murder of a young jewish girl causes  a murderous spree of the christian population of the island fueled by the rumor that the girl was a christian one and the Jews had murdered her in order to use her blood in religious ceremonies – tenths of Jews are murdered and only the threatened military intervention of Europeans puts an end to the pogrom).

2. The second is that the first german newspaper, the Kreuz-Zeitung, does not only report of the murders but in its turn adopts the claims that Jews drink the blood of young christian children !

As old and antiquated may seem the idea that Jews sacrifice young christian children and I, as abravanel, may snatch you to drink your blood do not be sure that these are not part of contemporary greek society. This rumors may regard the leader of an antisemitic parliamentary party like Yorgos Karatzaferis, MP who accuses Jews of reeking blood and Christ-Killers like the Middle Ages, or a yellow populistic newspaper like Apogevmatini, or an «alternative» and «liberal» news site like tvxs.gr of Stelios Kuloglou which proves to be the leftist populistic response to Apogevmatini with his latest reportage.

PS. Take a look in the first comment of this post.