Ελληνοεβραίοι στην Γαλλία στο Ολοκαύτωμα/ Greek Jews in France during the Shoah

Ελληνικά (english translation follows)

Ελληνίδα Εβραία που μόλις έφτασε στο Μπίρκεναου/Πηγή:USHMM

Ok, αυτό μάλλον είναι ενδιαφέρον για τους εβραίους αναγνώστες που ψάχνουν για ίχνη της οικογένειας τους ή/και ιστορικούς. Όπως γνωρίζουμε σημαντικός αριθμός εβραίων της Ελλάδας αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την χώρα του στις αρχές του αιώνα λόγω των δυσμενών πολιτικών και οικονομικών συνθηκών που είχαν επικρατήσει, (άλλωστε το ίδιο συνέβαινε και σε χιλιάδες χριστιανούς που εγκατέλειπαν την Ελλάδα για παρόμοιους λόγους). Το μεγαλύτερο μέρος κατευθύνθηκε προς την Γαλλία λόγω της γαλλικής κουλτούρας που είχε αναπτυχθεί χάρη στο εκπαιδευτικό έργο της Alliance Universalle Israelite.

Αναμενόμενο οπότε είναι οτι σημαντικό μέρος των 85.000 γάλλων εβραίων που δολοφονήθηκαν από τους γερμανούς κατάγονταν από τις μεγάλες εβραϊκές κοινότητες της Ελλάδας. Μάλιστα αξίζει να σημειωθεί οτι εξαιρετικά μεγάλο ποσοστό των εβραίων που πέρασαν από το στρατόπεδο του Ντρανσύ, που αποτελούσε το βασικό κέντρο συγκέντρωσης πριν αποσταλούν στα στρατόπεδα εξόντωσης, δεν είχε γεννηθεί στην Γαλλία μιας και η δωσίλογη γαλλική κυβέρνηση έστελνε πρώτα τους μη-γηγενείς σε σχέση με τους αυτόχθονες Γάλλους Εβραίους.

Η Γαλλική Δημοκρατία έχει αναλάβει την πρωτοβουλία να δώσει ένα όνομα στους συνολικά περίπου 115.500 γάλλους που δολοφονήθηκαν και έτσι μπορούμε και έχουμε τα ονόματα 693 ατόμων ελληνικής καταγωγής, (πλήρης λίστα εδώ), που αντιπροσωπεύουν ένα δείγμα 55.371 δολοφονηθέντων. Από αυτούς 685 είναι εβραίοι και 8 χριστιανοί, (πολιτικοί κρατούμενοι κρίνοντας από τους τόπους εξόντωσης – ενώ οι εβραίοι δολοφονήθηκαν κυρίως στο Άουσβιτς αλλά και σε μαζικές εκτελέσεις στις Βαλτικές χώρες). Περίπου 600 είναι εβραίοι από την Θεσσαλονίκη, ενώ οι υπόλοιποι είναι από τη Χίο, Βέροια, Δράμα, Αρτα, Ρόδο, Καβάλα, Κέρκυρα,  Ιωάννινα, Αθήνα, Ξάνθη, Βόλο, Φούρνους (;), Κομοτηνή – ενώ υπάρχουν και 2/3 από Επισκοπή, Σηλυβρία, Αδριανούπολη.

Η λίστα έχει ορισμένα λάθη: το Αρδίτη εμφανίζεται ως Arditti και Ardity, το Bengas είναι μάλλος Μπέγας, το Μπενρουμπή υφίσταται ως Ben Ruby κ.ο.κ. Είναι όμως εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και συμπληρώνεται, με λίγη προσπάθεια, από λίστες που θα βρείτε σε αυτόν τον ιστότοπο. Το πρόβλημα είναι οτι ο συγκεκριμένος δε λειτουργεί σωστά και καλύτερα είναι να κάνετε ένα site-specific Google search με τα ονόματα που σας ενδιαφέρουν, (πχ Cohen site:http://www.not-the-germans-alone.org). Επιπλέον πληροφορίες θα βρείτε από την λίστα στο sephardicstudies.org που βασίζεται στο βιβλίο του Κλαρσφελντ.

Ετσι η Ραχήλ Ματαράσσο, που γεννήθηκε στις 25/1/1917 στην Θεσσαλονίκη και πέθανε στις 29/4/1944 στο Αουσβιτς, εμφανίζεται στην δεύτερη λίστα και τρίτη λίστα αλλά όχι στην πρώτη. Ομως ο Ισαάκ Βαένα εμφανίζεται και στις τρεις λίστες και συνδυάζοντάς τες μαθαίνουμε οτι γεννήθηκε στις 15 Ιουνίου του 1900 στην Θεσσαλονίκη, ζούσε στην Αβινιόν όπου και συνελήφθη στις 6 Απριλίου του 1944. Στις 20 Απριλίου μπήκε στο στρατόπεδο του Ντρανσύ και στις 15 Μαΐου μεταφέρθηκε με το κονβόϊ νούμερο 73 στο Κάουνας της Λιθουανίας και δολοφονήθηκε την ίδια ημέρα που έφτασε στις 20 Μαΐου 1944.

Υπενθυμίζω οτι αυτοί οι 1000+ (;) ελληνοεβραίοι δεν συμπεριλαμβάνονται στους περίπου 55/65.000 έλληνες εβραίους που ζούσαν στην Ελλάδα και δολοφονήθηκαν είτε στα καταναγκαστικά έργα στην Ελλάδα, είτε στα στρατόπεδα εξόντωσης στην Πολωνία, την Γερμανία και Αυστρία. Ελπίζω πάντως να βοηθήσει τους αναγνώστες που ψάχνουν πληροφορίες για τις οικογένειες τους.

English

Greek Jewish woman who just arrived in Birkenau /Source:USHMM

This post is probably of interest only for the Jewish readers who seek tracks of their family and/or historians. As we know a significant number of Jews left Greece in the beginning of the century due to the difficult political and economical situation, (as many thousands of Christians did at that time). Among the major destinations was France due to the french influence of the Alliance Universalle Israelite.

It is only to be expected that an important part of the 85.000 French Jews who were murdered by the Germans were derived from the major Jewish communities of Greece. It should be noted that an extremely high percentage of the Jews who passed from the Drancy camp before being deported to the various death camps, weren’t born in France since the collaborationist french government favorited them over native French-Jews.

The French Republic has undertaken the task to give a name to the 115.500 French men and women  deported and murdered and this way we have the names of 693 people of greek background, (a complete list can be found here), which derive from a sample of 53.751 persons. 685 of them are Jews and 8 are Christians, (political prisoners judging from the camp in which they died – Jews died mainly in Auschwitz and in mass executions in the Baltic states). About 600 are from Salonica, while the rest come from Chios, Veria, Drama, Arta, Rhodes, Kavala, Corfu, Ioannina, Athens,Xanthi, Volos, Fournous (?), Komotini and a couple from Episkopi, Silivria and Adrianople.

The list has some mistakes: from Αρδίτη which appears both as Arditti and Ardity, Bengas is probably Μπέγας etc. Still, it is extremely interesting and with a little extra effort can be completed with complementary lists that can be found in this site. The problem is that the site doesn’t function correctly and it is preferable that a site-specific Google search is conducted instead, (for example: Cohen site:http://www.not-the-germans-alone.org). Additional info can be found in the list in sephardicstudies.org which is based on the Klarsfeld book.

This way Rachel Matarasso, born 25/1/1917 in Salonica and died on 29/4/1944 in Auschwitz, appears on the second and third list but not on the first. But Isaac Vaena appears in all of the three lists and this way we learn that he was born on the 15th of June 1900 in Salonica, he lived in Avignon and was arrested there on April the 6th 1944. He entered the Drancy camp on April the 20th and left it for Kaunas, Lithuania on May the 15th with convoy no73. He arrived on May the 20th and was murdered the same day he arrived.

I remind you that these 1000+ (?) Greek Jews are not among the 55/65.000 Greek Jews who were living in Greece and were murdered either in forced labor in Greece , or in extermination camps in Poland, Germany and Austria. In any case I hope that it helps those readers seeking information on their families.